Πυροτεχνήματα ακόμη και δι ασήμαντον αφορμήν…Κι όπως όλοι, έτσι και οι Αυστραλοί περί άλλα τυρβάζουν
Μορφές τέχνης παντού.
Αναπόσπαστο πια κομμάτι της λονδρέζικης ψυχής
Τέχνη κάπου στην Τουρκία, οπου περιγράφεται και εκθειάζεται το ύψος του ανδρός!
Σολάριουμ στο αεροδρόμιο Σαρλ ντε Γκολ!(θα τρίζουν τα κόκκαλα του στρατηγού.)
Αγελάδες στην Τουρκία και … η Σέρι Μπλερ!
Του Αη Βασίλη ο γάμος, αλλά σε μεταμοντέρνα εκδοχή.
Ας είναι ο καινούργιος χρόνος να συνδυάζει ό,τι κι αυτές οι φωτογραφίες. Το σοβαρό και το αστείο, το χαρούμενο και το δυστυχές, το περιέργο και το συνηθισμένο, το άσχημο και το ωραίο. Γιατί , τί άλλο από μια φυσιολογική συνέχεια της ζωής επιθυμεί ο καθένας από μας….εκτός αν κάποιοι έχουν άλλες προθέσεις και άλλα σχέδια κατά νου. Κι αν έχουν, με γειά τους και χαρά τους. Να τα πραγματώσουν , να τους φύγει ο καημός.
Εγώ θα πρότεινα επ ‘ευκαιρία του 2008 να εφαρμόσουμε το λεγόμενο lessness. Τη μοντέρνα φιλοσοφία που σημαίνει: «ελάτε παιδιά να ζήσουμε με λιγότερα, αλλά καλύτερα». Ναι, ξέρω, απίστευτα δύσκολη απόφαση και για πολύ πειθαρχημένους ανθρώπους. Ειδικότερα για τον γυναικείο πληθυσμό, είναι καλό ν ‘αρχίσουμε να σιγοψυθιρίζουμε, μέχρι να το αποστηθίσουμε : απολαμβάνω, άρα υπάρχω vs ψωνίζω , άρα υπάρχω».
ΥΓ. Ενας φίλος μου είπε : Καλά τώρα, όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Ε, και λοιπόν, φίλε μου; Ακόμη κι έτσι, αξίζει να προσπαθήσουμε.
Το ξέρω εδώ και χρόνια που επισκέπτομαι το Λονδίνο. Κάθε φορά όμως μου πέφτει όλο και πιο δυσκολοδιαχείριστο. Συνήθως ταξιδεύω ως τη βρετανική πρωτεύουσα με την προσδοκία κάποιας έκθεσης, κάποιου event(!) που άκουσα ότι μπορεί να έχει ενδιαφέρον, τέτοια ….απλά πράγματα, δηλαδή. Ταξιδεύω όμως και για έναν ακόμη λόγο: να πιω το τσάι μου δίπλα σε Άγγλους ευγενείς – ασθενείς, να συναντήσω εντελώς τυχαία στη γωνία του Κοινοβουλίου κάποιον ξεπεσμένο ζέχοντα λόρδο, να περάσω έξω από τη Ντάουνινγκ Στριτ και να απολαύσω τις μικρές μαζώξεις των Άγγλων που περιμένουν εναγωνίως να χαιρετήσουν τον πρωθυπουργό τους (έμαθα ότι από την ημέρα της ανάληψης της πρωθυπουργίας από τον Γκόρντον Μπράουν, μαζώξεις γιοκ) , να δω να περνάει μπροστά μου το πριγκιπικό αυτοκίνητο με την Καμίλα και τον πρίγκιπά της (από το καπέλο συνήθως την ξεχωρίζω) και γενικώς να απολαύσω, στιγμιαία έστω, την αίσθηση της ξεφτισμένης μεγαλοπρέπειας που συνοδεύει μια πρώην αυτοκρατορία. Α, ναι, να προσκυνήσω και τα Μάρμαρα γιατί αν δεν το κάνω θα με κυνηγάει η κυρία Μπίστικα….αν και τώρα με τις εξελίξεις στο υπουργείο Πολιτισμού….
Αυτή τη φορά ατύχησα. Την πάτησα παταγωδώς. Ούτε ένα λόρδο δεν είδα να διευθετήσω κι εγώ τα προβλήματά μου. Μόνο τη δουλειά της Louise Bourgeoisστην Tate Modern είδα. Βιαστικά, πολύ βιαστικά, καθότι πολύς ο κόσμος και ο συνωστισμός μεγάλος. (Εγώ, τώρα, ξέρετε, με τον συνωστισμό έχω πάθει κάτι). Πολλά και τα πιτσιρίκια, για τον απλούστατο λόγο ότι κάθε γονιός που σέβεται τον εαυτό του, το παιδί του γύρω στα 2 -3 του στην Tate θα το σύρει και θα αρχίσει να του εξηγεί για την «Αράχνη» της θεοπάλαβης Λουίζ, για τους φαλούς της (γεμάτος ο ναός της τέχνης από γεννητικά όργανα, ανδρικά και γυναικεία…) , να προσπαθεί να του πει γι αυτό που ενδεχομένως η Λουίζ ήθελε να πει (αλλά δεν το είπε) μέσα από τα χοντρά ανθρωπάκια , τα αραδιασμένα στο μεγάλο κρεβάτι (εμένα σε παρτούζα μου έφερνε, δεν παίρνω όρκο όμως, γιατί μπορεί κάποιος να ξέρει κάτι άλλο και να με πει άσχετη)
Τις υπόλοιπες εκθέσεις , α, εντάξει, αρκέστηκα να τραβάω φωτογραφίες απ έξω. Κλειστές όλες, μα όλες. Στο Covent Garden, μόνο ένα ιταλικό εστιατόριο ήταν ανοικτό κι όλος ο θίασος της περιοχής απών. Λουκέτο. Εμείς και κάτι άλλοι παλαβοί Ελληνάρες κυκλοφορούσαμε στους μουσκεμένους δρόμους.
από το Κοβεντ Γκαρντεν
Πρόλαβα όμως και πήγα στα παλιατζίδικα, κοντά στο καινούργιο Ταουερ-Αυγό και με εντυπωσίασε το γεγονός ότι εκεί, στο πουθενά, με τα σκουπίδια τίγκα μπορείς να δεις τη δουλειά νέων , προικισμένων σχεδιαστών που προσπαθούν να γνωριστούν με την αγορά. Πραγματικά, μπόλικη φαντασία και κέφι. Προς στιγμήν το σκηνικό μου θύμισε τις θεατρικές προσπάθειες δικών μας νέων παιδιών μεταναστών σε υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας που τελικά έχουν απήχηση στον κόσμο.
Αλλά το πολιτισμικό σοκ το υπέστην εξ ολοκλήρου επί της γνωστής Oxford street. Όλες οι φυλές της γης και ούτε ίχνος Άγγλου, Σκωτσέζου, Ουαλλού, κάτι τέλος πάντων. Ρώτησα και μου είπαν ότι αυτές τις άγιες μέρες αποσύρονται στας εξοχάς και επιστρέφουν στο Σίτυ όταν η πόλη έχει ξαναβρεί τους ρυθμούς της. Μαύροι σε στυλ ραπ και μαλλί κοτσιδέξ έως τη μέση με πολύχρωμους σκούφους ( εικόνες Μπρονξ) , Σιχ με υπέροχα τυρμπάν και περίτεχνες γενειάδες, γυναίκες μελαμψές ή κατάλευκες ημισκεπείς, ή πλήρως καλυμένες με υπέροχα μάτια, υπερβολικά κομψές με τον αέρα που δίνει το χρήμα όταν ρέει …κάτω από τις μπούργκες. Ταϋλανδοί, Κινέζοι, Νοτιοκορεάτες, Ινδοί, Πακιστανοί, Βιρμανοί και φυσικά Ελληνάρες. Ε, ρε , κατακαημένη αυτοκρατορία! Εισπράτεις τώρα το τίμημα της αποικιοκρατίας σου. Τι νόμιζες; Δεν θα μαζεύονταν όλοι στο μαντρί σου ; Λονδονιστάν, είναι ο τίτλος ενός βιβλίου που κυκλοφορεί και στην Ελλάδα και αναφέρεται στην πληθυσμιακή σύνθεση του σημερινού Λονδίνου.(Πάντως, κάπως έτσι θα γίνει και η δική μας Πανεπιστημίου ή η Σταδίου σε λίγα χρόνια – η Αγίου Κωνσταντίνου ήδη είναι). Δεν το θεωρώ κακό, για να μην παρεξηγηθώ κιόλας. Απλώς θέλει το χρόνο του για να το συνηθίσεις.
από την Οξφορντ
Το δεύτερο σοκ – αγοραστικό αυτή τη φορά – το υπέστην όταν είδα ότι τα μαγαζιά τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων να ανοίγουν από τις 5 τα χαράματα ως τις 10 το βράδυ για όσους θέλουν να επωφεληθούν των εκπτώσεων. Εκεί να είναι κανείς και να καταγράφει με την κάμερα στο χέρι. Μα, τι λέω, τα δείχνει η τηλεόραση. Στην πραγματικότητα είναι ακόμη πιο βίαιο και ανατριχιαστικό το θέαμα. Εφορμούν και κατακτούν τα βρετανικά ανάκτορα. (Αχ, βρε Ελισάβετ μου κι εσύ, τι καλά και κρύβεσαι στην Σκωτία !) Συνιστώ σε όσους υποφέρουν από κρίσεις πανικού μη διανοηθούν ποτέ να πλησιάσουν. Παρ’ όλη την τρέλα όμως, έχω να παρατηρήσω τα εξής : οι υπάλληλοι ήταν πέρα από άψογοι, πέρα από ψύχραιμοι, πέρα από ευγενικοί και υπομονετικοί. Εκεί που τα πλήθη γκρέμιζαν τις ντάνες με τα ρούχα, τα παπούτσια, τις τσάντες (στα Gucci έγινε της τρελής ) εκεί οι υπάλληλοι την ίδια στιγμή κι όχι μετά, δίπλωναν ένα ένα τα ρούχα, τοποθετούσαν ένα ένα τα παπούτσια και τις τσάντες στις θέσεις τους. Χωρίς κιχ, με χαμόγελο. Τους θαύμαζα. Οι περισσότεροι ήταν μετανάστες δεύτερης γενιάς, οι οποίοι έκαναν τα πάντα για να σε εξυπηρετήσουν, πετάγονταν στο παραδίπλα μαγαζί της ίδιας εταιρείας, κατέβαιναν στα υπόγεια, σε κανάκευαν…το αφεντικό τους παρακολουθούσε…. μπορεί και οι κάμερες, δεν ξέρω… ε ρε τιμημένη παγκοσμιοποίηση πώς κάνεις τον άνθρωπο καημένη!
οξφορντ
Έπαθα σοκ στα Boots. Αγόρασα κάτι σκατουλάκια για κολατσιό και στήθηκα στην ουρά για να φτάσω στα ταμεία. Και οποία έκπληξη! Φτάνοντας, δεν είδα ανθρώπους σε ταμεία, αλλά μηχανές όπου σκανάρεις το προϊόν σου, το ρίχνεις στην ανοιγμένη σακούλα δίπλα και όταν τελειώσεις σου βγάζει τη σούμα και εσύ βάζεις τα χρήματα, όπως στα αυτόματα μηχανήματα. Για δες, είπα. Μπράβο ρε παγκοσμιοποίηση. Τους έφαγες τους υπαλλήλους. Μπράβο και πάλι μπράβο. Βγαίνοντας από το κατάστημα αισθάνθηκα αυτό το σφίξιμο – ξέρετε – που νιώθεις όταν στριμώχνεσαι και δεν μπορείς να δικαιολογήσεις πράγματα… Ναι, ξέρω, το τέλος της βιομηχανικής επανάστασης, η έλευση της τεχνολογίας..ε, και λοιπόν; Να πάρουμε ένα πιστόλι και να αρχίσουμε να πυροβολούμε τον εργαζόμενο ; Λέμε τώρα..
.
.
Κυκλοφόρησα αναγκαστικά και με ταξί. Λοιπόν στα ταξί μπορείς να τηλεφωνήσεις όπου θες δωρεάν. Μπορείς να φορτίσεις το κινητό σου, ή να συνδέσεις τον υπολογιστή σου. Μπορείς να μεθύσεις όσο θες, γιατί θα στο υπενθυμίσει η πινακίδα που είναι αναρτημένη στα πίσω καθίσματα…άρα, θα πληρώσεις θες δε θες, γενικά, μαγικά πράγματα κάνουν οι ταξιτζήδες της πόλης. Ως εκεί πονηρά φίδια, ως εκεί γνωρίζω. Ωστόσο να πω την αλήθεια μου, δεν είδα τα φοβερά γεροντάκια – οδηγούς ταξί που πήγαιναν γάντι με το Λονδίνο και το στυλ που από παιδιά θυμόμαστε.
Α, είδα λίγους αστέγους, παρ ότι άκουσα στην τηλεόραση ότι ο υφυπουργός τάδε, υπεύθυνος για θέματα αστέγων πέρασε όλη την παραμονή των Χριστουγέννων μαζί τους. Πώς; Δεν ξέρω. Πάντως, κάποια στιγμή σταμάτησα δίπλα σ’ ένα νεαρό άστεγο, συμπαθέστατο,διανοούμενος μου φάνηκε . Κρατούσε στα πόδια του ένα υπέροχο σκυλί για να τον ζεσταίνει. Τού ‘δωσα κάτι παραπάνω και σχεδόν σηκώθηκε για να με ευχαριστήσει. Τον ρώτησα, λοιπόν εγώ η αγενής, τι συμβαίνει. Και μου είπε ότι ήταν ένας από τους εκατοντάδες γιάπηδες που βρέθηκαν στο δρόμο με τις διάφορες ανακατατάξεις στις εταιρείες και ότι ο ίδιος δεν είχε τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις να ξαναμπεί στο ίδιο λούκι. Όμως οι γονείς του δεν τον δέχτηκαν σπίτι κι έτσι βρέθηκε στο δρόμο! Αυτά…αλήθεια, ψέμματα, τι σημασία έχει…
Δεν θα μιλήσω για τη συμπεριφορά των Ελλήνων στο ξενοδοχείο. Θα εκφράσω απλώς τη λύπη μου. Θέλω να ελπίζω ότι πρόκειται για τυχαία γεγονότα και τίποτα περισσότερο.
Το σημαντικό είναι ότι οι γιοί μου πέρασαν ωραία. Άρα κι εγώ μαζί τους.
Πριν περάσουμε στο αμιγώς χριστουγεννιάτικο κλίμα, να κάτι που μπορεί να σας φτιάξει το…κέφι , να σας επαναφέρει στην πραγματικότητα και να σας κόψει τη μόνιμα γκρινιάρικη διάθεση σας.
Λέει λοιπόν η γνωστή για τα αισιόδοξα μηνύματά της Eurostat (Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε.) : Η Ελλάδα βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον μέσο κοινοτικό όρο (στατιστικής) ευημερίας βρίσκεται πλέον η Ελλάδα, έχοντας φθάσει το 2006 το 98% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των «27» της Ένωσης. Το 2006 βρήκε την Ελλάδα με 98% του μέσου όρου, μία θέση μπροστά από την Κύπρο, που έχει υποχωρήσει στο 92% έναντι 93% το 2005 και μία θέση πίσω από την Ιταλία, που κινείται στο 103%. Το 2005 πριν και από την αναθεώρηση, η Ελλάδα βρισκόταν στο 84%, πίσω από την Κύπρο και λίγο πιο ψηλά από τη Σλοβενία.
Στην κορυφή της κατάταξης βρίσκεται όπως πάντα το Λουξεμβούργο, στο 280% του μέσου όρου, όμως αυτό οφείλεται στην ιδιαιτερότητα μιας χώρας στην οποία μεγάλος αριθμός ατόμων φθάνει κάθε μέρα για εργασία αλλά κατοικεί σε γειτονικές χώρες, το Βέλγιο, τη Γερμανία και τη Γαλλία, με αποτέλεσμα να συμβάλλει μεν στην αύξηση του ΑΕΠ, όμως να μη συνυπολογίζεται στον πληθυσμό.
Ακολουθούν η Ιρλανδία με 146% και η Ολλανδία με 131%, η Αυστρία με 128%, η Δανία με 126%, η Σουηδία με 125% και το Βέλγιο με 120%, που διαμορφώνουν την κορυφή της ιεραρχίας της ευημερίας στην Ευρώπη. Την ομάδα αυτή ακολουθούν οι τρεις μεγάλοι, η Βρετανία (118%), η Γερμανία (114%) και η Γαλλία (111%) καθώς και η Φινλανδία με 117%.
Ακολουθούν οι τρεις χώρες περίπου στον μέσο όρο: η Ισπανία (105%), η Ιταλία (103%) και η Ελλάδα (98%), ακολουθούμενες από την Κύπρο και τη Σλοβενία. ΥΓ. Άσχετο :Άκουσα το πρωί σε αξιόπιστο ραδιοφωνικό σταθμό ότι η Βίσση είναι 52 χρόνων. Αληθεύει ή είναι ράδιο αρβύλα; Όχι ότι με νοιάζει, αλλά επειδή ένας καλός μου φίλος εθεάθη στο facebook μαζί της ( φωτομοντάζ δηλαδή ήταν, αλλά, λέμε τώρα) και ανησύχησα…για το φίλο. Και επίσης επειδή τελευταία γίνεται κουβέντα για τον Καρβέλα και όλο το κακό συναπάντημα …γι αυτό είπα να αποτανθώ στην ομάδα, μπας και με ενημερώσει σωστά.
Η αλήθεια είναι ότι χρόνια τώρα συνδέουμε τα Χριστούγεννα με την καταναλωτική φρενίτιδα, με τις μέρες του καθησιού μας και με τη σχεδόν υστερική τάση ανταλλαγής δώρων. Εκδηλώνουμε βεβαίως και κάποια αισθήματα, νοιαζόμαστε λίγο περισσότερο για τους φτωχούς τούτου του κόσμου, μπαίνουμε επιφανειακά και επιπόλαια στη φιλανθρωπική λογική της ημέρας, επισκεπτόμαστε εγκαταλελειμμένους σε θλιβερά γηροκομεία ετοιμοθάνατους συγγενείς μας και δίνουμε με στυλ τσιγκούνη πλουσίου μπουρμπουάρ στο γκαρσόνι ή λίγα παραπάνω σεντς στον νεαρό Πακιστανό που μας την έχει στημένη στα φανάρια. Αυτού του είδους οι αβρότητες ενισχύουν, στιγμιαία έστω, τον διαταραγμένο ψυχισμό της υπόλοιπης χρονιάς και μας βοηθούν να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην εργασιακή λαίλαπα και στην ενοχοποιητική επιθυμία να χωθούμε για λίγο στη φενάκη των σκονισμένων ηθικών αξιών. Όχι, μη διαμαρτύρεστε. Κατά βάθος, αυτό συμβαίνει στους περισσότερους από μας. Απλώς, είναι ο φθίνων συντηρητισμός, αλλά και ο υπέρμετρος ατομικισμός που αναπτύξαμε στο μεταξύ, που δεν μας αφήνουν να παραδεχθούμε ότι δεν είμαστε ηθικά πρότυπα για κανέναν, ότι δεν μας διακατέχει ο κλασικός αλτρουρισμός και ότι προ καιρού έχουμε χάσει την τέχνη να είμαστε χρήσιμοι και καταδεκτικοί.
Κακά τα ψέματα, όμως. Οι μέρες των Χριστουγέννων έχουν προ πολλού χάσει τη μαγεία που τους πρέπει, παρά τα ατέλειωτα λαμπιόνια της πόλης που κάνουν τις νύχτες μαγικές. Ο μικρός Χριστός που αναπαρίσταται σε κάθε γωνιά του δυτικού κόσμου, η χαμηλοβλεπούσα Παναγιά, ο σχεδόν ανύπαρκτος Ιωσήφ, οι μάγοι, οι μυρουδιές από το λιβάνι, η ανάσα των ζώων, αποτελούν κομμάτι μιας πολιτισμικής συνήθειας που ελάχιστα σχετίζεται με το πραγματικό γεγονός της γέννησης του Θεανθρώπου. Ακόμη και τα παιδιά που δικαιούνται να ζουν πότε πότε σε συνθήκες παραμυθιού, τα παιδιά που χρειάζεται να στήσουν μέσα τους νωρίς αμυντικούς μηχανισμούς, ακόμη κι αυτά λοιπόν, έχουν μονίμως στο στόμα την ερώτηση: «Τι θα μου πάρεις, τι θα μου πάρεις;». Κι είναι λογικό να εξαντλείται εκεί η σχέση τους με τα Χριστούγεννα. Άντε, το πολύ πολύ να πάνε και σε κανένα πάρτι για να μαλλιοτραβηχτούνε και οι χαζομαμάδες να ενθουσιαστούνε, λέγοντας «Κοίτα το χρυσό μου, τι δυνατό που είναι!». Στην εποχή των ταχύτατων αλλαγών στην τεχνολογία –σήμερα κοιτάζεσαι στον καθρέφτη και είσαι εσύ και την επομένη ξανακοιτάζεσαι και ανακαλύπτεις ότι έχεις αντικατασταθεί από ένα ρομπότ– που κανείς δεν μπορεί εύκολα να σου πει τι σημαίνει ηθική, τι σημαίνει δέσμευση, αυταπάρνηση ή τι σημαίνει να ’χεις φιλότιμο, αυτό το υφέρπον κλίμα της ελάχιστης δυνατής προσέγγισης του σπουδαίου θέματος των Χριστουγέννων είναι απόλυτα δικαιολογημένο.
Ο άνθρωπος είναι ον προσαρμοστικό. Πώς θα είχε επιβιώσει, άλλωστε, αν δεν ήταν ακριβώς αυτό. Και προκειμένου να δηλώνει παρών σε όλα τα επίπεδα ζωής ακολουθεί τη ροή του ποταμού. Αν ο ποταμός εκβάλει στη θάλασσα κι αυτός μαζί του. Αν προς το τέλος του δημιουργεί δέλτα, μόνον όταν φτάσει σ’ εκείνο το σημείο θα αποφασίσει ποιο κανάλι θα ακολουθήσει. Ποτέ δεν σκέφτεται, όμως, ότι μπορεί πέφτοντας στη θάλασσα να πνιγεί και το πτώμα να εκβραστεί κάπου πολύ μακριά. Μακριά από τους ανθρώπους που είχε συνηθίσει να υποτιμά ή να υπερτιμά, να κολακεύει, να χαϊδεύει, αλλά και να περιφρονεί.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, είναι φυσικό να προσαρμόζεται σε ό,τι η άρχουσα καταναλωτική τάξη του επιβάλλει. (Μεταξύ μας, ο άκρατος καπιταλισμός φταίει για όλα, για να πειράξω κι έναν αγαπημένο φίλο που παθιάζεται και μόνο με τη λέξη). Και φυσικά, ούτε λόγος για την αναζήτηση της θρησκευτικότητας των ημερών. Ο προβληματισμός για το Θείο –ό,τι κι αν σημαίνει αυτό– αποτελεί μινιμαλιστική πολυτέλεια, μιας και δεν αφορά τα Gucci, δεν είναι Prada, δεν είναι εν πάση περιπτώσει κάτι πολύ φανταχτερό και δια μιας αναγνωρίσιμο, αν εξαιρέσουμε τα στολίδια.
Βεβαίως, τα τελευταία χρόνια ζούμε και την αντίθετη πλευρά των γεγονότων. Είδαμε τη θρησκεία να γίνεται όπλο επιθετικό των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Είδαμε στις ΗΠΑ τους Αναγεννημένους Χριστιανούς να διεκδικούν μερίδιο της εξουσίας, τους Καθολικούς να πετυχαίνουν εντυπωσιακές νεολαιίστικες συγκεντρώσεις στην Ευρώπη, είδαμε στη Βρετανία να δημιουργούνται θρησκευτικοί πυρήνες από τους χιλιάδες των μεταναστών για τους οποίους η δική τους εκκλησία μετατράπηκε σε πυρήνα ζεστασιάς, ψυχικής κάλυψης και φροντίδας.
Αν κάποιος με ρωτούσε τι θα έκανα για να αισθανθώ τη διαφορετικότητα τούτων των ημερών, δεν θα ’ξερα τι να του απαντήσω. Θα χρειαζόμουν χρόνο για να παιδέψω να αποπροσανατολίσω λίγο το κατευθυνόμενο μυαλό μου, να χαϊδέψω τα συναισθήματά μου που ζουν εν υπνώσει. Ναι, πίστωση χρόνου θα ’θελα. Κι ίσως έβρισκα το κουράγιο να αναλογιστώ γιατί γεννήθηκε ο Χριστός, γιατί τον σταύρωσαν αργότερα αυτοί που τον σταύρωσαν, γιατί οι μαθητές του ξεχύθηκαν στην οικουμένη. Να φύγω λίγο πιο πέρα από την τετριμμένη απάντηση ότι ο Χριστός και η θρησκεία που δημιουργήθηκε γύρω του ήταν μια ακόμη ανθρώπινη ανάγκη: η κάλυψη της ύπαρξής μας, η δικαιολογία του περάσματος μας από τη Γη, η απλουστευτική προσέγγιση της θεωρίας της εξέλιξης ή της ευφυούς δημιουργίας. Να άγγιζα λίγο τη συμπυκνωμένη αγάπη.
Όποιος δεν θυμάται την ωραία Κάρλα Μπρούνι, ας τη θυμηθεί, καλού, κακού. Το κακό παιδί της γαλλικής πολιτικής σκηνής, ο άκαμπτος Σαρκοζί βγαίνει μαζί της. Ο Θεός να φυλάει τους ταξιδευομένους, έλεγε συχνά ένας φίλος μου…πάνε κάτι χρόνια….. Για όσους….αγωνιούν για την Κάρλα, λίγα βιογραφικά…
ΥΓ. Αν προσέξει κάποιος τα ζυγωματικά της και το σχήμα των ματιών της, δεν μοιάζει με τη Σισιλιά; Νομίζω πολύ.
(μερικά πλάνα από την προβολή σε γαλλικό κανάλι της ρουμανικής ταινίας «Τέσσερις Μήνες, τρεις εβδομάδες και δύο ημέρες»)
εδώ κι εδώ μπορείτε να βρείτε μερικά στοιχεία για την ρουμανική ταινία
το παλάτι του Τσαουσέσκου
peles castle
μια γειτονιά στο Βουκουρέστι
—————————————————————————————
Με αφορμή μια ρουμανική βραβευμένη ταινία
Είναι ανεξάντλητος ο άνθρωπος. Ακόμη κι όταν ζει με το πιστόλι κολλημένο στον κρόταφο, μπορεί και σκέπτεται, μπορεί και δημιουργεί. Ενδεχομένως όχι εκείνη ακριβώς τη στιγμή, αλλά λίγο αργότερα, όταν ο εχθρός θα ’χει πια βαρεθεί να περιμένει και η σκανδάλη θα ’χει τα πρώτα ίχνη σκουριάς.
Είναι περίπτωση ο άνθρωπος. Συσσωρεύει εικόνες, ιδέες, τις ταξινομεί, συστοιχίζεται μαζί τους κι όταν οι συνθήκες τού το επιτρέπουν, τις απελευθερώνει. Τις εκθέτει στον κόσμο, δίχως να περιμένει ανταπόκριση, αλλά αν υπάρξει, θα την καλοδεχθεί.. Αυτή την εντύπωση μου έδωσε ο Ρουμάνος σκηνοθέτης Κριστιάν Μουντζίου, όταν προ μηνών παρέλαβε στις Κάννες τον Χρυσό Φοίνικα από τη Τζέιν Φόντα. Ήταν, νομίζω, η προσωποποίηση της ξεχασμένης σεμνότητας.
Η ταινία του «Τέσσερις μήνες, τρεις εβδομάδες και δύο ημέρες», που απέσπασε το βραβείο και το καθολικό χειροκρότημα είναι ηθογραφική. Καταγραφή της έκτρωσης μιας νεαρής γυναίκας στα πέτρινα χρόνια του Τσαουσέσκου. Η Γκαπίτα είναι έγκυος και δεν θέλει να κρατήσει το παιδί. Στη μικρή πόλη, όμως, που ζει, η άμβλωση είναι παράνομη. Γι’ αυτό και απευθύνεται στον κύριο Μπέμπε που αναλαμβάνει να κάνει εκτρώσεις, αλλά ο άτιμος, θα απαιτήσει να την εκμεταλλευθεί σεξουαλικά, αλλιώς, θα ανοίξει το στόμα του κι όποιον πάρει ο χάρος! Καταγραφή μιας αδιέξοδης κοινωνίας. Αναφορά στην ταπείνωση της γυναίκας, στη θυσία. Για λίγα δευτερόλεπτα, το έμβρυο εμφανίζεται στην οθόνη τυλιγμένο σε αιματοβαμμένες πετσέτες. Τίποτ’ άλλο. Δεν υπάρχουν αιχμηρές καταγγελίες. Κανείς δεν στήνεται στον τοίχο. Ο σκηνοθέτης περιγράφει κάτι που συνέβαινε τότε και αποτελούσε κομμάτι της πραγματικότητας.
Το 1966, όταν ο Τσαουσέσκου αναρριχήθηκε στην εξουσία νομοθέτησε κατά των αμβλώσεων. «Διάταγμα 770». Αυτός ήταν ο μισητός νόμος, ο οποίος καταργήθηκε αμέσως μετά τη δολοφονία του ιδίου και της γυναίκας του Έλενας, στις 25 του Δεκέμβρη 1989. Ο νόμος επέβαλλε σοβαρές ποινές φυλάκισης στις γυναίκες κάτω των 40 ετών που δεν είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά και που έκαναν άμβλωση σε περίπτωση ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Όπως συχνά έλεγε ο Τσαουσέσκου, «η Ρουμανία χρειάζεται νέο κομμουνιστικό αίμα, δεν μπορείτε εσείς κυρίες μου να σκοτώνετε τα έμβρυα». Ο σκηνοθέτης Μουντζίου υπήρξε παιδί… αυτού του νόμου, όμως έμαθε νωρίς πόσες γυναίκες πέθαναν εκείνα τα χρόνια και πόσες άλλες υπέστησαν ανεπανόρθωτες βλάβες, στην προσπάθειά τους να απαλλαγούν εν κρυπτώ από το έμβρυο. Σήμερα, η Ρουμανία συγκαταλέγεται μεταξύ των κρατών με την πιο φιλελεύθερη νομοθεσία στο θέμα των αμβλώσεων.
Πάντοτε είχα ένα δισταγμό απέναντι στη Ρουμανία. Όταν μάλιστα ένας φίλος, με το άνοιγμα των συνόρων, μου είπε ότι θα πήγαινε να δουλέψει εκεί, είχα εκπλαγεί. Μεγαλωμένη με τον αρνητισμό που εξέπεμπαν τότε οι χώρες του «Παραπετάσματος» –ο δυτικός τρόπος σκέψης θριάμβευε– θεωρούσα τη Ρουμανία κάτι εξαιρετικά απόμακρο, να, όπως μπορεί να ήταν παλιά η Ελλάδα για την Ολλανδία, ας πούμε. Στο νεανικό μυαλό παρέμενε η χώρα της αρχαίας Δακίας, με τους Γέτες και τους Δάκες, ο τόπος που παρέπεμπε αργότερα στη Φιλική Εταιρεία. Μαυροκορδάτος, Υψηλάντης, το ελληνικό στοιχείο που αναπτυσσόταν ραγδαία στις παραδουνάβιες περιοχές… ο Ιάννης Ξένακης που γεννήθηκε το ’22 στη Βραΐλα, η τριλογία του Νίκου Θέμελη αργότερα, οι Αιγυπτιώτες που μετά τον Νάσερ μετακινήθηκαν στο Βουκουρέστι, οι Ρουμάνοι μετανάστες στην Ελλάδα, ο Σορίν Ματέι… Και τα τσιγγάνικα βιολιά, οι Ρομά, που σήμερα δίνουν αγώνα για τη διατήρηση των χαρακτηριστικών της φυλής τους.
Νομίζω όμως ότι μεταπολεμική Ρουμανία σημαίνει Τσαουσέσκου. Νομενκλατούρα και λούμπεν προλεταριάτο. Δρόμοι γεμάτοι σκυφτούς πολίτες. (Τους είδαν φίλοι που ταξίδεψαν εκεί και παραδίπλα). Χαρακτηριστικά μιας πατρίδας σε διαρκή έκπτωση. Κι έρχεται τώρα, ο ρουμανικός κινηματογράφος να σκεπάσει μ’ ένα τεράστιο λευκό σεντόνι τις ενοχές. Η κάθαρση είναι καθήκον των λαών, αλλά και η μνήμη ιερή. Η εικόνα της τριτοκοσμικής χώρας αμβλύνεται, η διανόηση επιστρέφει, ο πολιτισμός δίνει μάχες εντός και εκτός της Ρουμανίας. Δεν θέλει να γίνει απλώς μόδα. Η μόδα παρέρχεται. Θέλει κάτι παραπάνω…
Προ τριημέρου, εντελώς συμπτωματικά «αφίχθη» στο γραφείο το βιβλίο του Φλορίν Μαρινέσκου «Οι Ρουμάνοι» – Ιστορία και Πολιτισμός. Κι ήταν εκεί που βρήκα στοιχεία για τη λογοτεχνία και την ποίηση. Ο Μιχάι Εμινέσκου (1850 – 1889) υπήρξε ο μεγαλύτερος ποιητής, επηρεασμένος από τον Σοπενάουερ, ένας από τους ρομαντικούς της Ευρώπης, σαν τον Νοβάλις, τον Ρίχτερ, τον Ουγκώ. Ευθύνεται για τους πιο τρυφερούς στίχους που ’χουν γραφτεί ποτέ στη ρουμανική γλώσσα. Κοντά του έζησε και δημιούργησε ο Ιον Κρεάγκα, ένας απαράμιλλος διηγηματογράφος. Ο μεγαλύτερος Ρουμάνος δραματουργός, ο Μολιέρος των Ρουμάνων, ήταν ο Ιον Λούκα Καρατζιάλε (1852 – 1912), με υδραίικη καταγωγή. Υπήρξε οξύς παρατηρητής των ανθρώπινων αδυναμιών και τις κατέγραψε μέσα από τις κωμωδίες που σήμερα διδάσκονται στις σχολές θεάτρου.
Την περίοδο του Μεσοπολέμου, η ρουμανική λογοτεχνία έφθασε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και πειραματίστηκε με τον κλασικισμό, τον ρομαντισμό, το μπαρόκ, αλλά και με τον συμβολισμό, τον εξπρεσιονισμό, τον σουρεαλισμό. Ο Ιον Βίνεα, γιος Ελληνίδας καθηγήτριας που ίδρυσε και διηύθυνε ελληνικό σχολείο στο Βουκουρέστι, ήταν αυτός που προώθησε τα νέα ρεύματα στη χώρα του, ενώ παρών είναι και ο Τριστιάν Τζάρα, εκπρόσωπος του ντανταϊσμού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η δουλειά του Β. Φουντογιάννου –πέθανε στο κρεματόριο του Αουσβιτς– ο οποίος έγραψε στίχους για τις εβραϊκές συνοικίες της Ρουμανίας. Σεπτή μορφή των ρουμανικών γραμμάτων υπήρξε και Βασίλε Βοϊκουλέσκου (1883 – 1964). Μετά τον θάνατό του βρέθηκαν σπίτι του ποιήματα εμπνευσμένα από σύμβολα της Ελλάδας… Πολλά τα αποσιωπητικά, λίγος ο χώρος.
Τόποι λησμονημένοι για καιρό, χώρες υποβαθμισμένες στα μάτια μας για χρόνια, άνθρωποι που θα τους προσπερνούσαμε αδιάφορα, επιστρέφουν και διεκδικούν μερίδιο από τη δική μας πίτα: Ευημερία, πλούτος, κατανάλωση, άνισες κοινωνίες, αλλά και ποιότητα, στα όρια της οποίας τρέφεται η τέχνη σε όλες της τις μορφές. Όχι δεν είναι μύθος αυτό, είναι πραγματικότητα. Η Ευρώπη τη ζει.
η Σέρι Μπλερ!
από το Κοβεντ Γκαρντεν
από την Οξφορντ
οξφορντ
.
Η αλήθεια είναι ότι χρόνια τώρα συνδέουμε τα Χριστούγεννα με την καταναλωτική φρενίτιδα, με τις μέρες του καθησιού μας και με τη σχεδόν υστερική τάση ανταλλαγής δώρων. Εκδηλώνουμε βεβαίως και κάποια αισθήματα, νοιαζόμαστε λίγο περισσότερο για τους φτωχούς τούτου του κόσμου, μπαίνουμε επιφανειακά και επιπόλαια στη φιλανθρωπική λογική της ημέρας, επισκεπτόμαστε εγκαταλελειμμένους σε θλιβερά γηροκομεία ετοιμοθάνατους συγγενείς μας και δίνουμε με στυλ τσιγκούνη πλουσίου μπουρμπουάρ στο γκαρσόνι ή λίγα παραπάνω σεντς στον νεαρό Πακιστανό που μας την έχει στημένη στα φανάρια. Αυτού του είδους οι αβρότητες ενισχύουν, στιγμιαία έστω, τον διαταραγμένο ψυχισμό της υπόλοιπης χρονιάς και μας βοηθούν να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην εργασιακή λαίλαπα και στην ενοχοποιητική επιθυμία να χωθούμε για λίγο στη φενάκη των σκονισμένων ηθικών αξιών. Όχι, μη διαμαρτύρεστε. Κατά βάθος, αυτό συμβαίνει στους περισσότερους από μας. Απλώς, είναι ο φθίνων συντηρητισμός, αλλά και ο υπέρμετρος ατομικισμός που αναπτύξαμε στο μεταξύ, που δεν μας αφήνουν να παραδεχθούμε ότι δεν είμαστε ηθικά πρότυπα για κανέναν, ότι δεν μας διακατέχει ο κλασικός αλτρουρισμός και ότι προ καιρού έχουμε χάσει την τέχνη να είμαστε χρήσιμοι και καταδεκτικοί.
