Οι Μπράουν, οι μόδιστροι και οι ελληνικές εκλογές.

O θυμόσοφος λαός λέει ότι ο έρωτας περνάει απ’ το στομάχι. Και η πολιτική… από τη μόδα, θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε. Φαίνεται ότι το πρωθυπουργικό ζεύγος Μπράουν προλειαίνει το έδαφος για εκλογές. Διόλου τυχαίο ότι την περασμένη εβδομάδα δεξιώθηκε στην Ντάουνινγκ Στριτ μοντέλα και μόδιστρους με αφορμή τα 25 χρόνια της βρετανικής μόδας. Φαντάζεστε κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα; Στου Μαξίμου για παράδειγμα να παρελαύνουν μόδιστροι και μοντέλα και ο Κωστέτσος να στρώνει τη γραβάτα του πρωθυπουργού;

Ίσως δεν το ’χουμε συνειδητοποιήσει. Ο χρόνος λειτουργεί σε βάρος μας. Η οικονομική κρίση, παρότι την ξορκίζουμε καθημερινά, δείχνει την πανάκριβη οδοντοστοιχία της και υπομειδιά, αφήνοντας να διαφανούν οι α λα Κρουέλα ντε Βιλ προθέσεις της. Το καλοκαίρι τελείωσε κι είναι αλήθεια ότι δεν τα πήγαμε άσχημα. Το πλήγμα στον τουρισμό ήταν αισθητά μικρότερο του αναμενόμενου και η γκρίνια που συνήθως συνοδεύει τις κουβέντες όσων ασχολούνται με την ελληνική τουριστική βιομηχανία ήταν, θα έλεγα, συγκρατημένη. Από το τίποτα, ε, ας πούμε ότι τη σκαπουλάραμε για φέτος. Του χρόνου; Μα ο Έλληνας δεν είναι άνθρωπος των μεγάλων προγραμματισμών. Μικροί ορίζοντες και να τους διακρίνει. Κι αν τύχει να τον ρωτήσεις τι θα γίνει αύριο, θα σου απαντήσει με μοναδική στωικότητα: τα παρόντα οι άνθρωποι, τα μέλλοντα οι Θεοί… Εκεί η συζήτηση θα έχει «ολοκληρωθεί», όπως διατείνονται οι τηλεπολίτες.

Προ μηνών, ένας αναλυτής, Έλληνας αν θυμάμαι καλά, είχε πει ότι οι επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης θα εμφανιστούν στην Ελλάδα γύρω στο φθινόπωρο. Τότε, δεν τον πολυπίστεψα. Κι αυτό γιατί έβλεπα την εικόνα στον περιβάλλοντα χώρο, μια εικόνα όχι δραματική. Όμως, το λάθος μας είναι ότι θεωρούμε τον μικρόκοσμό μας βάση για την ανάπτυξη θεωριών κομμένων και ραμμένων στα μέτρα μας. Δίπλα μας υπάρχει ένας άλλος  κόσμος που με θάρρος και αξιοπρέπεια παλεύει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Κυρίως, δε, να μην περιθωριοποιηθεί, να μην γκετοποιηθεί κοινωνικά. Ο αναλυτής φοβάμαι ότι αυτή την ώρα δικαιώνεται. Τα πλοκάμια  της κρίσης μαζί με όλα τα παρατράγουδά της διεισδύουν βαθιά στην ελληνική κοινωνία και η ευημερία για την οποία «αμαρτήσαμε», για πολλούς συρρικνώνεται και για άλλους ήδη έχει συρρικνωθεί. Δηλαδή, θα στριμωχτούμε αρκετά, αλλά δεν θα παραδώσουμε το πνεύμα. Οι τηλεοπτικές εικόνες με απολυμένους εργαζόμενους, ο βομβαρδισμός με ειδήσεις που αγγίζουν τον καθημερινό άνθρωπο –θύμα της κρίσης– προκαλούν ερωτήματα και επιτείνουν την ένταση. Η θηλιά σφίγγει και κανείς δεν ξέρει ποια εταιρεία είναι η επόμενη στη λίστα, ποια θα κηρύξει πτώχευση και ποια θα διασωθεί.

Σ’ αυτό το υγρό, τροπικό κλίμα, η χώρα βαδίζει σε εκλογές. Υπό διαφορετικές συνθήκες, οι εκλογές θα γίνονταν ευκαιρία να μιλήσουμε για πολιτική ιδεολογία, για τα στεγανά ή για την ανάγκη να υπάρξουν καινούργιες πολιτικές αξίες. Αντ’ αυτού μετράμε καθημερινά δις. Τόσα δις. Εδώ, τόσα ξοδέψατε εσείς, όχι λάθος κάνετε, τόσα ξοδέψαμε κι άντε παμε πάλι απ’ την αρχή. Δεν διαφωνώ, κύριε πρωθυπουργέ. Δεν διαφωνώ, κύριε αρχηγέ της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η οικονομία, σε τελευταία ανάλυση, είναι πρωταρχικό λειτουργικό στοιχείο μιας κοινωνίας και οι κυβερνήσεις οφείλουν να τη σέβονται. Αλλά η οικονομία χρειάζεται ιδεολογικό στερέωμα για να αποδώσει. Αν αυτό είναι σαθρό, οποιαδήποτε αντιπαράθεση μεταξύ των κομμάτων θα υστερεί.

Ας μην πούμε , ωστόσο, το αυτονόητο, παρότι η αξιωματική αντιπολίτευση δηλώνει ότι διαφοροποιείται, προτείνοντας ανάπτυξη αντί για συμμάζεμα. Η πρότασή της δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι  διαχωριστικές γραμμές προ πολλού έχουν καταρρεύσει. Δεξιά και Αριστερά είναι τίτλοι χωρίς αντικείμενο, ίσως γιατί, όπως σημειώνει ο καθηγητής Φιλοσοφίας στη Σορβόννη Αλαίν Ρενώ , η παγκοσμιοποίηση σκότωσε την πολιτική. Στο βιβλίο του «Τι είναι δίκαιη πολιτική» (εκδ. Πόλις) ο Ρενώ γράφει ότι στη σύγχρονη πολιτική συζήτηση είναι δύσκολο να διακρίνουμε την Αριστερά από τη Δεξιά. Όλοι, πλέον, ή τουλάχιστον όλοι, πιστεύουν στη δημοκρατία,  στις αρχές της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Από ’κει και πέρα  υπάρχουν επιλογές. Γι’ αυτό, αν κάτι χρειάζεται η μετέωρη εποχή είναι να ξαναπιάσουμε το νήμα της συζήτησης για την πολιτική από την αρχή. Όχι πάνω σε αφηρημένες έννοιες και αοριστολογίες, αλλά με στόχο να γίνει η πολιτική σκέψη το περιτύλιγμα του καθημερινού προβλήματος του πολίτη. Πάμε σε εκλογές με το κοινωνικό κλίμα επιβαρυμένο. Το να απαιτούμε από τον πολιτικό κόσμο της χώρας να αναδείξει πολιτικές αξίες είναι μάταιο έως και αφελές. Αλλά από κάπου πρέπει ν’ αρχίσουμε, αν δεν θέλουμε να μοιάζουμε με ισοπεδωμένες αυτιστικές κοινωνίες

Οι τοξικές χωματερές της Αφρικής

Μπουγάδα στα μολυσμένα νερά του Αμπιτζάν

Πόσοι από μας γνωρίζουν κάτι για την υπόθεση της εταιρείας Trafigura; Προφανώς λίγοι. Οι περισσότεροι θα σπεύσουμε να κρυφτούμε πίσω από την προεκλογική εκστρατεία. Μας ροκανίζει τον χρόνο και ταλανίζει τη σκέψη μας, θα ισχυριστούμε. Δεν είναι απλό να αποφασίσεις τι τελικά θα ψηφίσεις, ούτε είναι απλό στο τέλος της ημέρας να πρέπει να συμβιβαστείς με το λιγότερο κακό. Αλλά κι αν δεν βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, μικρή σημασία θα είχαμε δώσει στην γκροτέσκα ιστορία μιας μεγάλης εταιρείας που το 2006 έριξε πετροχημικά απόβλητα στην Ακτή του Ελεφαντοστού, πολύ κοντά στην πρωτεύουσα Αμπιτζάν, προκαλώντας τον θάνατο αρκετών ανθρώπων και πληγιάζοντας το σώμα χιλιάδων άλλων

. Τι κι αν τους αποζημιώνει τώρα, τόσα χρόνια μετά; Τι κι αν η Ευρώπη επαναφέρει στην επικαιρότητα το θέμα των τοξικών αποβλήτων; Οι πληγές στα πρόσωπα των παιδιών έχουν πάψει να πυορροούν, έχουν μείνει όμως οι ουλές, αδιάψευστος μάρτυρας του τρόπου που εταιρείες της Δύσης χρησιμοποιούν τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Βάναυσα, μετααποικιοκρατικά, επικυριαρχικά.

Ετσι έγιναν όσοι ηρθαν σε επαφή με τα τοξικά απόβλητα

Η εγκληματική αυτή ενέργεια δεν θα είχε δει το φως της δημοσιότητας, αν ο καπετάνιος του πλοίου που ανέλαβε τη βρωμοδουλειά… ήταν προσεκτικός. Τίποτα δεν θα μαθαίναμε αν τα πετροχημικά δεν είχαν ριφθεί στην ακτή του Αμπιτζάν, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση. Η Trafigura οφείλει να ζητήσει συγγνώμη δημοσίως από τους «σημαδεμένους» πολίτες και παράλληλα να στείλει μήνυμα προς όλες τις εταιρείες που προβαίνουν ή σχεδιάζουν να προβούν σε τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις ότι τα λάθη πληρώνονται και μάλιστα ακριβά. Γιατί, ας μη γελιόμαστε. Η Trafigura δεν είναι το μοναδικό δείγμα άθλιας συμπεριφοράς προς τους ανθρώπους της Αφρικής.

Αλλά η Αφρική δεν είναι αποδέκτης μόνο πετροχημικών αποβλήτων. Διόλου τυχαίο ότι αποκαλείται τοξική χωματερή της Ευρώπης. Υπάρχουν χώρες, οι οποίες -ανεπισήμως και υπογείως, φαντάζομαι- τη «στολίζουν» με τα λεγόμενα ηλεκτρονικά απόβλητα, για τα οποία ντόπιοι αξιωματούχοι κάνουν τα στραβά μάτια ή τα δέχονται μετά χαράς, ξέρετε γιατί; Γιατί αποτελούν πηγή μηδαμινού εισοδήματος για πολλούς φτωχούς Αφρικανούς.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει στα κράτη-μέλη να πετούν τα σκουπίδια τους σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Επιτρέπει ωστόσο η Ε.Ε., υπό προϋποθέσεις, τη μεταφορά στο εξωτερικό τέτοιου είδους αποβλήτων για ανακύκλωση! Το αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης, η οποία φαίνεται ότι κατά καιρούς επιδέχεται διασταλτικές ερμηνείες, είναι ότι πολλά από τα απόβλητα καταλήγουν σε κράτη που δεν έχουν σε άμεση προτεραιότητα θέματα υγείας και μόλυνσης του περιβάλλοντος. Κάνοντας δε τα στραβά μάτια, όλο και κάτι αποκομίζουν οι τοπικές αρχές.

Σε τέτοιου είδους ρυθμίσεις, όπου το καινούργιο παλεύει με το παλιό, είναι αναμενόμενο να αποκαλύπτονται επαίσχυντες ενέργειες, σαν αυτές της εταιρείας Τrafigura. Ομως επειδή η διαχείριση των αποβλήτων και δη των τοξικών αποτελεί δείγμα πολιτισμού, είναι τουλάχιστον προσβλητικό για τη Δύση να νίπτει τας χείρας της, παρακολουθώντας αμήχανη την εκμετάλλευση των αναγκών αδύναμων λαών.

ριτς

Η μεταντιμπέιτ τηλεοπτικές συζητήσεις

Τις τηλεοπτικές αναμετρήσεις μεταξύ των πολιτικών αρχηγών μπορώ να τις καταλάβω. Μπορώ να καταλάβω τη σκοπιμότητα δηλαδή. Ο πολίτης, κυρίως ο αναποφάσιστος πολίτης ενδεχομένως να καταλήξει κάπου, ακούγοντας τις τοποθετήσεις του ενός ή του άλλου πολιτικού. Μπορεί να  επηρεαστεί από τη γλώσσα του σώματος, από το μεστό λόγο, ή απλά και μόνο από τη ρητορική δεινότητα κάποιου και στοιχειωδώς  να διαμορφώσει γνώμη, εκεί που ως χθες βάδιζε στο πουθενά. Αν δεν διαμορφώσει γνώμη, ή δεν θα πάει να ψηφίσει, ή θα πάει, αλλά θα ρίξει λευκό. Ολα αυτά είναι κατανοητά.

Τί δεν είναι κατανοητό τώρα. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν είναι κατανοητές οι τηλεοπτικές συζητήσεις που ακολουθούν τις τηλεοπτικές αναμετρήσεις. Τ0 να συγκεντρώνονται διάφοροι φωνασκούντες γύρω από ένα τραπέζι και ενώπιον του τηλεθεατή (αυτού που είναι σπίτι, αραχτός στον καναπέ και μετράει αντίστροφα το χρόνο για ύπνο, πιθανότητα δε έχει ετοιμάσει κι ένα χαρτάκι με τις πρωινές του υποχρεώσεις ) να ξεσκίζονται  για το ποιός ήταν ο  καλυτερότερος και ο καταλληλότερος, ποιός μίλησε ομορφότερα, ουσιαστικότερα και ποιός μαύρισε τη ψυχή των ψηφοφόρων, ε,  αυτό φίλοι μου είναι η μεγαλύτερη ανοησία όλων των εποχών. Πρώτον, γιατί είναι απολύτως αναμενόμενο ο εκπρόσωπος του ενός ή του άλλου κόμματος να εκθειάσει τον δικό του αρχηγό και δεύτερον και σπουδαιότερο γιατί ο τηλεθεατής -ψηφοφόρος δεν χρειάζεται κατευθυντήριες γραμμές για να πάει στο εκλογικό κέντρο. Και νου έχει και γνώση διαθέτει και πολλές φορές έχει αποδείξει ότι κινείται πολύ πιο μπροστά από τους πολιτικούς.Γιατί ντε και καλά χρειάζεται τα τηλεοπτικά δεκανίκια ; Οπως προανέφερα, ακόμη κι ένας αναποφάσιστος ενδεχομένως να αποφασίσει στο παρά πέντε, παρακολουθώντας τις τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών και μόνο. Αρα, η μεταντιμπέιτ μάχη των «τηλεοπτικών καλεσμένων» για τις εντυπώσεις της τελευταίας στιγμής αφορά ένα αμελητέο ποσοστό του εκλογικού σώματος που κάτι μπορεί να του κάνει κλικ και να τούρθει η έμπνευση, επηρεασμένος από το πάθος με το οποίο κάποιοι στη μικρή οθόνη υπερασπίζονται τα κομματικά ιερά και όσια.  Τόσες φωνές, επομένως, τόσοι κλαυθμοί και οδυρμοί, τόσες κορώνες, τόσος ιδρώτας για ποιούς ; Προφανώς για αυτοπροβολή συντονιστών και συντονιζόμενων.

ΥΓ. Επί της ουσίας των τηλεοπτικών αναμετρήσεων έχω ελάχιστα να πω, δεδομένου ότι τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη, κανείς από τους πολιτικούς αρχηγούς είπε κάτι εντυπωσιακό,  ανατρεπτικό, ελπιδοφόρο, κάτι που θα μπορούσε να κάνει την έκπληξη. Η ίδια γλώσσα, τα ίδια λόγια…. Να προσθέσω δε ότι ειδικά στη χθεσινή αναμέτρηση, δεν σκέφτηκε κανείς να ρωτήσει αυτούς τους ανθρώπους για τους εργαζομένους της Ασπις – θέμα της τελευταίας στιγμής, καυτό θέμα – όπως και για την υπόθεση των ναυπηγείων, τους Γερμανούς και τα υποβρύχια.

H ηδονιστική Νέα Υόρκη παλεύει με τον ίδιο της τον εαυτό

φωτο Σπιγκελ

Η Νέα Υόρκη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Ο καθένας μπορεί να το αισθανθεί. Υπάρχει, άραγε,  κίνδυνος επιστροφής στη δεκαετία του 70; Η Ιστορία σπανίως επαναλαμβάνεται και σίγουρα δεν τελειώνει ποτέ. Ούτε βεβαίως η πόλη θα πάψει να εξελίσσεται.Οι μετανάστες θα συνεχίσουν να καταφτάνουν, αλλάζοντας ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα και μαζί με αυτά και τον τρόπο ζωής…

Την περιέγραψαν ως τόπο ηδονιστικής μονοτονίας και μαξιμαλισμού. Οι κάτοικοί της θεωρήθηκαν η επιτομή του εγωισμού, της έπαρσης, του ναρκισσισμού, του κυνισμού και της αμετροέπειας. Σήμερα, ένα χρόνο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, η Νέα Υόρκη θυμίζει αρσενικό παγόνι που στριμώχνεται στη φωλιά του. Τίποτα δεν είναι όπως πριν και οι μελλοντολόγοι αποφεύγουν τις προβλέψεις. Ο φόβος, όμως, η αμφιβολία και η ανησυχία δεν χρειάζονται μελλοντολόγους. Είναι συναισθήματα που ήδη έχουν κατακυριεύσει τους Νεοϋορκέζους. Σεπτέμβρης μήνας. Περίεργος μήνας για την πόλη που ’γινε ονειρικός προορισμός εκατομμυρίων ανθρώπων και υπήρξε πηγή ζώσας καινοτομίας.

Νέα Υόρκη, 2009. Εικόνες παρακμής. Τεράστιες λακκούβες στους δρόμους. Ποντίκια που σουλατσάρουν έξω από τις γειτονιές τους. Τεράστιοι όγκοι απορριμμάτων στα πεζοδρόμια. Οι μαγαζάτορες δεν πληρώνουν για την αποκομιδή, αυτή την εποχή προέχει η περιστολή χρημάτων. Αστεγοι παντού. Τις νύχτες στα παγκάκια, η αγωνία του ανθρώπου δεν κάνει καμιά προσπάθεια να καλυφθεί. Στο Μανχάταν και στο Μπρούκλιν διαμερίσματα νοικιάζονται ή πωλούνται σε τιμές αδιανόητα χαμηλές σε σχέση με πέρσι. Μα πάνω απ’ όλα είναι η εικόνα μιας πόλης που φοβάται ότι θα διολισθήσει στη σκοτεινή δεκαετία του ’70, τότε που τα ναρκωτικά έκαναν κουμάντο στα σχολεία και η ειδεχθής εγκληματικότητα στις γειτονιές.

Η φωτο είναι από το περιοδικό Σπιγκελ

Η Γκρέις Ντόλαντ Φλαντ ήταν επιτυχημένη πωλήτρια. Πουλούσε εμπιστοσύνη κι έκτιζε σχέσεις. Επειθε εταιρείες και ιδιώτες να επενδύουν τα κεφάλαιά τους στην ελβετική τράπεζα UBS. Οι συνάδελφοί της δημιουργούσαν νέα επενδυτικά προγράμματα κι εκείνη έψαχνε να τα πουλήσει. Ταξίδευε πολύ, δεν είχε ιδιωτική ζωή, όπως πολλοί Νεοϋορκέζοι, αγόρασε διαμέρισμα σε πανέμορφη γειτονιά του Μανχάταν και πάρκαρε την τζάγκουαρ στο γκαράζ. Και φυσικά το ντύσιμό της ήταν ανάλογο με το στάτους μιας βαριά εργαζόμενης γυναίκας της Wall Street. Τον Μάιο του 2008, η Γκρέις έχασε τη δουλειά της και έκτοτε ψάχνει να βρει καινούργια… Κουκκίδα στο άπειρο η Γκρέις και η κάθε Γκρέις.

Ο ρεπόρτερ του γερμανικού περιοδικού «Σπίγκελ», που μετέβη στη Νέα Υόρκη για το ρεπορτάζ, σημειώνει ότι η πόλη είναι πολύ μεγάλη για γενικεύσεις. Επιμένει, ωστόσο, ότι η πραγματικότητα δύσκολα κρύβεται. Οι ταξιτζήδες λένε ότι δεν μεταφέρουν πια με την ίδια συχνότητα πελάτες στα ψυχρά, ακριβά εστιατόρια του Μανχάταν. Πολλοί Νεοϋορκέζοι παριστάνουν ότι εκπλήσσονται όταν ένα μπαρ δέχεται μόνο μετρητά, φεύγουν με τη δικαιολογία να πεταχτούν ώς το πλησιέστερο ΑΤΜ και εξαφανίζονται. Καταστήματα κλείνουν καθημερινά. Στην Πέμπτη Λεωφόρο, το 15% των καταστημάτων μεταξύ 42ης και 49ης οδού έχουν κλείσει. Μέχρι και οι Brooks Brothers έκλεισαν και απέξω αναγράφεται: πωλείται, ενοικιάζεται, χαρίζεται.

Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ είναι ο χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της μεγαλούπολης, γι’ αυτό ίσως και παραμένει αισιόδοξος. Θεωρείται έξυπνος και μεγαλομανής. Ξεκινάει οποιαδήποτε συζήτηση με τη γνωστή αμερικανιά «λέγε με Μάικλ». Θέλει να επανεκλεγεί τον Νοέμβριο, γι’ αυτό και σπέρνει σπόρους αισιοδοξίας στους πολίτες και αρνείται ότι η Νέα Υόρκη είναι εξάρτημα της Wall Street. «Είμαστε η πρωτεύουσα της μόδας, της ιατρικής, των μίντια», λέει. Ο Μπλούμπεργκ έχει θέση σε εφαρμογή προγράμματα δανειοδότησης μικρών επιχειρήσεων, όπως έθεσε σε λειτουργία προγράμματα επανεκπαίδευσης των ανέργων της Wall Street.

Ενας άλλος αισιόδοξος είναι ο γνωστός μεγαλοεπιχειρηματίας Ντόναλντ Τραμπ. «Φίλε μου», αναφώνησε στο άκουσμα της φωνής του ρεπόρτερ του Σπίγκελ. «Η Νέα Υόρκη τα πηγαίνει θαυμάσια. Εχουμε θαυμάσιο αστυνομικό διευθυντή, θαυμάσιο δήμαρχο και είμαστε σε θαυμάσια φόρμα»! Η άλλη πλευρά του φεγγαριού, που μπορεί όμως να είναι μέρος της αλήθειας. Γιατί όχι; Πόσοι από μας μπορούν να… πεταχτούν ώς την αμερικανική μεγαλούπολη και να διαπιστώσουν του λόγου το αληθές;

Ομως, μια τέτοια τεραστίων διαστάσεων κρίση, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται, μπορεί, άραγε, να γίνει ευκαιρία για εσωτερική αλλαγή; Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο ταπεινούς; Μπορεί να τους απαλλάξει από την έπαρση και τον κυνισμό; Ποιος ξέρει. Προς το παρόν, οι εφημερίδες γράφουν ότι πλούσιοι άνεργοι προσφέρουν βοήθεια σε φτωχούς ανέργους και μαγειρεύουν γι’ αυτούς σε υπαίθριους ή κλειστούς χώρους. Πολλοί επαναπροσδιορίζουν τις εργασιακές αξίες και συζητούν περισσότερο για την ασφάλεια και τη σιγουριά μιας σταθερής εργασίας. Είναι, λένε, καλύτερη η θέα προς την ευτυχία από αυτή τη θέση… Η Νέα Υόρκη υπήρξε πυξίδα του σύγχρονου κόσμου. Θα συνεχίσει ή θα χαθεί μέσα στην παλιά την αίγλη και τον μαξιμαλισμό;

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 20’9’2009

ριτς

φωτο από το google

φωτο από το google

Το εργαστήρι θέλει κόσμο για να δουλέψει

Τη στιγμή που στην Ελλάδα, με βάση τις δημοσκοπήσεις, το σοσιαλιστικό κόμμα προηγείται κατά πολύ της Νέας Δημοκρατίας, είναι λίγο έω ς πολύ άκαιρο και προκλητικό να αποτολμάται καταγραφή της δεινής κατάστασης στην οποίαν έχει περιέλθει το γαλλικό σοσιαλιστικό κόμμα. Υπάρχει όμως και αυτή η παράμετρος της ευρωπαϊκής πραγματικότητας, μας αφορά και μας υπενθυμίζει την υστέρηση των πολιτικών κομμάτων απέναντι στις σύγχρονες ανάγκες των κοινωνιών. Στοιχείο που τη μεθεπομένη των δικών μας εκλογών θα ανιχνεύσουμε και στα δύο κόμματα εξουσίας.

Το κληροδότημα του μετρ της γαλλικής πολιτικής Φρανσουά Μιττεράν σπαράσσεται από εσωτερικές έριδες και ψυχορραγεί.Οι αλλεπάλληλες ήττες του κόμματος και η αλαζονική συμπεριφορά αρχηγικών στελεχών έδωσαν την ευκαιρία στο Νικολά Σαρκοζί να προβεί στην αφαίμαξη της αφρόκρεμας :  Ζακ Λάνγκ, Στρος Καν, Μισέλ Ροκαρ , Φρεντερίκ. Μιττεράν και Μπερνάρ Κουσνέρ ανέλαβαν κυβερνητικά πόστα, αφήνοντας τους συντρόφους τους να σφάζονται με το γάντι. Αν έπραξαν καλώς, δεν είναι της παρούσης. Θα κριθούν κι αυτοί, όπως και οι άλλοι. Ως τότε όμως ;

Το αποτέλεσμα είναι δεδομένο. Σημαντικές εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου παρομοιάζουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα με ξερό δέντρο, ανακαλύπτουν αίφνης ότι παραμένει στη φορμόλη, ενώ ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί πάει ένα βήμα παρακάτω, λέγοντας ότι έδω έχουμε έναν νεκρό που όλοι κανουν ότι δεν βλέπουν.

Βαριές οι διαπιστώσεις, ακόμη πιο βαριές οι κατηγορίες. Είναι προφανές ότι οι Γάλλοι σοσιαλιστές έχουν χάσει τη μπάλα. Το γεγονός δε ότι αποφάσισαν να προχωρήσουν στη διεξαγωγή προκριματικών εκλογών με βάση τα αμερικανικά και ιταλικά πρότυπα δεν αλλοιώνει την σακατεμένη εικόνα του κόμματος. Σε πολλούς, οι Γάλλοι σοσιαλιστές θυμίζουν τις τελευταίες ημέρες του κομμουνιστικού κόμματος. Ο Μαρσαί πέθανε, αλλά κανείς δεν αναφώνησε ζήτω ο Μαρσαί. Ο ταχυδρόμος Ολιβιέ Μπεζανσενό , ο οποίος πρόσφατα ίδρυσε το νέο αντικαπιταλιστικό κόμμα, αν και έτυχε μεγάλης δημοσιότητας δεν εισπράττει τυχόν δυσαρέσκεια του γαλλικού εκλογικού σώματος, παρ ότι δυσαρέσκεια υπάρχει, αλλά προς το παρόν τη χειρίζεται με τους δικούς του τακτικισμούς ο υπερκινητικός Νικολά Σαρκοζί.

Οταν ένα κόμμα –οποιοδήποτε κόμμα- ηττάται, είναι λογικό οι διεργασίες που ακολουθούν να είναι επώδυνες και πολλές φορές διχαστικές. Ο πρώτος που θα πληρώσει για την ήττα δεν είναι άλλος από τον αρχηγό. Αυτό συνέβη με τη Σεγκολέν Ρουαγιάλ, η οποία παρέδωσε κατόπιν εορτής το δακτυλίδι στην κόρη του Ντελόρ, Μαρτίν Ομπρί, που για πολλούς είναι άχρωμη και όχι ιδιαίτερα αποδεκτή από τη βάση του κόμματος.

Ομως, ένα εργοστάσιο, όπως κι ένα εργαστήρι πολιτικών ιδεών δεν μπορεί να λειτουργήσει με μόνο τον διευθυντή, η τον εμπνευστή. Μπορεί βεβαίως αυτός να έχει το τελικό πρόσταγμα και να είναι υπόλογος για τα πάντα, χρειάζεται όμως προσωπικό που θα αντιληφθεί το διακύβευμα και θα το εφαρμόσει. Εκεί ακριβώς είναι που χαλάει η σούπα και  βλέπουμε μεγάλες επιχειρήσεις ‘ όπως και μεγάλα πολιτικά κόμματα, να χάνουν το μπούσουλα. Ας τόχουμε αυτό γενικότερα υπόψη μας για τα δικά μας εργαστήρια.

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 17»9’2009

ριτς

Παθιασμένοι έρωτες….κάποτε

«Πάντοτε θέλεις να γυρίσεις πίσω στη νιότη και… να δοκιμάσεις κι άλλο». Η Μισέλ Πφάιφερ ενσάρκωσε την εταίρα Λέα, ηρωίδα της Κολέτ σε ένα συνδυασμό δύο έργων της διάσημης Γαλλίδας συγγραφέως, με τον τίτλο «Αγαπημένος» και το «Τέλος του Αγαπημένου» (ελεύθερη απόδοση των τίτλων). Δίπλα της, ο Ρούπερτ Φρεντ. Σκηνοθέτης ο Στίβεν Φρίαρς

Τούτο το καλοκαίρι το πέρασα –μεταξύ άλλων– διαβάζοντας ξανά τη ζωή τριών γυναικών με… απειλητικές αξιώσεις. Τρεις γυναίκες που ασχολήθηκαν με τη γραφή, την ποίηση, την τέχνη και την ψυχανάλυση έζησαν περίπου την ίδια χρονική περίοδο και βίωσαν με διαφορετικό η κάθε μία τρόπο τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της Ευρώπης και της Ρωσίας, ανάμεσα στο 1873 και το 1966. Και οι τρεις υπήρξαν θαρραλέες και απελευθερωμένες. Μπήκαν στο πετσί μοναδικών ερώτων, αμφισβήτησαν και αμφισβητήθηκαν από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους των κοινωνιών τους, μα πάνω απ’ όλα δόθηκαν στο βιβλίο. Η Λου Αντρέας Σαλομέ, η Κολέτ και η Αννα Αχμάτοβα είναι οι τρεις γυναίκες που αξίζει να τις επαναφέρουμε στη μνήμη. Η ελευθερία της γυναίκας παραμένει ζητούμενο και οι περισσότεροι παίζουμε το παιγνίδι της τυφλόμυγας.

Η Κολέτ μετά τον θάνατο του Προυστ έγινε η ηγετική λογοτεχνική φιγούρα της Γαλλίας. Γαντζώθηκε στη ζωή, τη μάγεψε και μαγεύτηκε απ’ αυτήν. Λάτρεψε τους βηματισμούς, τις σκέψεις, τις πράξεις της. Πορευόταν αμετανόητη για τα τολμηρά ανοίγματά της κι όταν τη ρωτούσαν για τη χολή που έσταζαν κάποιοι γι’ αυτήν, εκείνη χαμογελούσε χαριτωμένα, με τέτοιο τρόπο ώστε η άκομψη και μάλλον μεγάλη μύτη της φάνταζε εντελώς γαλλική. Η Κολέτ  υπήρξε γέννημα θρέμμα της τρελής εποχής του Παρισιού. Εκανε καριέρα στο μιούζικ χολ και στο θέατρο, λάτρεψε τη δημοσιογραφία και ανέδειξε το γράψιμο στο μεγάλο της αμόρε. Το έργο της «Σερί» –πρόσφατα προβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Φεστιβάλ Βερολίνου σε σκηνοθεσία Στίβεν Φρίαρς, με τη Μισέλ Πφάιφερ σε πρωταγωνιστικό ρόλο– άφησε εποχή γιατί άγγιξε την ιστορία ενός παθιασμένου έρωτα, λίγο πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ανάμεσα σ’ ένα νεαρό και μια διάσημη εταίρα, τη Λέα. Η Κολέτ έσπασε και τα τελευταία δεσμά με το γαλλικό κατεστημένο, όταν το 1932 άνοιξε Ινστιτούτο Ομορφιάς στο Παρίσι. Οι περιγραφές της για τις πελάτισσες που την επισκέπτονταν –από τη νεαρή δασκάλα που δεν της επέτρεπε παρά να της βάλει λίγο ρουζ στα μάγουλα ώς την 50άρα μαντάμ που την εκλιπαρούσε λέγοντάς της «σώστε με Κολέτ, κάντε θαύματα Κολέτ, έχω ρυτίδες» – είναι σχεδόν ξεκαρδιστικές και ενδεικτικές της αγωνίας της γυναίκας να διατηρείται νέα και να αρέσει.

Η Σαλομέ με τον Νίτσε

Η άλλη εξίσου σημαντική γυναίκα είναι η Λου Αντρέας Σαλομέ και οι πιστοί αναγνώστες του Ιρβινγκ Γιάλομ θα την θυμούνται στο βιβλίο του «Οταν έκλαψε ο Νίτσε» (κυκλοφορεί και σε dvd, αν και χάνει πολύ). Η Σαλομέ, γεννημένη στην Αγία Πετρούπολη, πέρασε στην Ιστορία ως ψυχαναλύτρια. Ωστόσο, έγινε περισσότερο γνωστή γιατί συνδέθηκε με τρεις προσωπικότητες του γερμανικού πνεύματος: τον Νίτσε, τον Ρίλκε και τον Φρόιντ. Και οι τρεις γοητεύθηκαν από το αναλυτικό και κοφτερό μυαλό της, από την ικανότητά της να κατανοεί τις ιδέες τους και να τις αναπτύσσει αυτόνομα στα δικά της έργα. Κάποιοι την χαρακτήρισαν μοιραία γυναίκα, μια γυναίκα που κάνει συλλογή ανδρών. Αλλοι τη λάτρεψαν ως ιδανική, αυτάρκη ύπαρξη, που μπορεί να βρει την ευτυχία ακόμη και μέσα από οδυνηρές εμπειρίες. Στην ψυχανάλυση η Σαλομέ ξεκινάει από τη θέση ότι η ψυχική ιδιοσυστασία της γυναίκας και του άνδρα είναι διαφορετικές. Το Ενα, ο άνθρωπος, λέει, υπάρχει σε δύο μορφές, ο κάθε άνθρωπος εκφράζει πλήρως το ανθρώπινο στοιχείο με τον δικό του τρόπο. Και τα δύο φύλα έχουν χαρακτηριστικές δυνατότητες, αλλά και τα δύο μπορούν επίσης να παραμορφώσουν ή να χάσουν την ιδιαιτερότητά τους, ιδίως αν θεωρήσουν δεσμευτική για τον εαυτό τους την ιδιαιτερότητα του άλλου.

Η Αννα Αχμάτοβα είναι η αγαπημένη όλων των Ρώσων ποιήτρια, η φωνή της συνείδησης πασών των Ρωσιών! Εκκεντρική και τρυφερή, δυναμική και ερωτική μέχρις εσχάτων, αγία και πόρνη, όπως την χαρακτήρισε το σοβιετικό καθεστώς, η Αννα υπήρξε η ασκητική φιγούρα που αγάπησε και προδόθηκε, αλλά και πρόδωσε τον ίδιο της τον εαυτό, που κατάφερε όμως να μετουσιώσει το προσωπικό της δράμα σε συλλογική εμπειρία και να εκφράσει μέσα από τα ποιήματά της τον πόνο ενός λαού. Στο περίφημο «Ρέκβιεμ» ο αναγνώστης ψηλαφεί την Ιστορία, ακούει τον ύμνο προς τον άνθρωπο, σέβεται όσους πάλεψαν για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, την ελπίδα. Ρέκβιεμ. Εγινε αίφνης η κραυγή των θυμάτων, η συχώρεση των θυμάτων, η σιωπή μετά τον διάλογο με την τρέλα των θυτών… «Δεν κρύφτηκα κατ’ από ξένο ουρανό / ούτε φτερούγας ξένης προστασία / ήμουν με τον δικό μου το λαό / όταν εζούσε μέσα στη δυστυχία» (1961).

(Πηγές: τα βιβλία Αννα Αχμάτοβα, εκδ. Μούσες και Μελάνι, Λου Αντρέας Σαλομέ, εκδ. Μελάνι και ΙΗΤ Magazine Βelles Lettres).

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 13-9-2009 ( Ημέρα των γενεθλιων μου. Τί συμβολισμός κι αυτός!)

ριτς

.

Εβγαλε βρώμα η Ιστορία ότι ξοφλήσαμε….δεν το πιστεύω!

Η Ιστορία έμαθε χρόνια τώρα να κάνει τη δουλειά της. Να καταγράφει καταστάσεις, να περιγράφει γεγονότα και προσωπικότητες, να προσπερνά αδιάφορη τον καθημερινό άνθρωπο, να καταπλακώνει προσωπα γυναικών που θηλάζουν, ή μάτια γερόντων που κλείνουν. Να αγνοεί χέρια μητρικά που σφίγγουν ή ψηλαφίζουν, βλέμματα που σφύζουν από ικανοποίηση ή απογοήτευση…….Κι έτσι βαδίζουμε στις εκλογές , με τα τουρμπάνια των ανδρών και τα κοσμήματα των γυναικών , με τα φτερά μας λαβωμένα, με τις ελπίδες μειωμένες, αλλά με τη διαύγεια που μάθαμε να δουλευουμε καλά, με προσωπα ανοικτά, διάφανα, χαλκομανίες ψυχής…. κι ας μη μας βλέπει η Ιστορία ως μονάδες που γερναμε, χωρίς να μαθαίνο

υμε.

Ριτς

Ανεμολόγιο, με το Γιώργο Νταλάρα, από το δίσκο “Συγνώμη για την άμυνα”

Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε
είμαστε λέει το παρατράγουδο στα ωραία άσματα
και επιτέλους, σκασμός οι ρήτορες, πολύ μιλήσαμε ,
στο εξής θα παίζουμε σ’ αυτό το θίασο μόνο ως φαντάσματα

Κάτω οι σημαίες στις λεωφόρους που παρελάσαμε
άλλαξαν λέει τ’ ανεμολόγια και οι ορίζ

οντες
μας κάνουν χάρη που μας ανέχονται και που γελάσαμε
τώρα δημόσια θα έχουν μικρόφωνο μόνο οι γνωρίζοντες

Βγήκαν δελτία και επισήμως ανακοινώθηκε
είμαστε λάθος μες το κεφάλαιο του λάθος λήμματος
ο σάπιος κόσμος εκεί που σάπιζε ξανατονώθηκε

κι οι εξεγέρσεις μας είναι εν γένει εκτός του κλίματος

Δήλωσε η τσούλα η ιστορία ότι γεράσαμε
τις εμμονές μας περισυλλέγουνε τα σκουπιδιάρικα
όνειρα ξένα ράκη αλλότρια ζητωκραυγάσαμε
και τώρα εισπράττουμε απ’ την εξέδρα μας βροχή δεκάρικα

Ξέσκισε η πόρνη η ιστορία αρχαία οράματα
τώρα για σέρβις μας ξαποστέλνει και για χαμόμηλο
την παρθενιά της επανορθώσαμε σφιχτά με ράμματα
την κουβαλήσαμε και μας κουβάλησε στον ανεμόμυλο

Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

ΥΓ. Αυτό το ποστ το είχα ανεβάσει παραμονές των προηγουμενων εκλογών. Το ανεβάζω ότι ελλείψει ιδεών αλλά γιατί μ αρεσει αυτή η πόρνη η Ιστορία. Πώς τα βολεύει η άτιμη!

ριτς