Βιέννη, Αλμπερτίνα, τέχνη, φυγή!

Πρόσωπα  ( Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, 27-2-2011)

Της Pίτσας Mασούρα

August_Macke_

 

εμπειρίκος

Το ταξίδι, λοιπόν. Σαν φυγή, ίσως σαν στιγμιαία λάμψη, σαν ανταύγεια. Στο αεροπλάνο για Βιέννη διαβάζω Εμπειρίκο. Μαζί μου έχω την αγαπημένη Ναταλία Μελά, τη σπουδαία Ελληνίδα γλύπτρια, εγγονή του Παύλου Μελά. Η ιστορία του 20ού αιώνα… δίπλα μου! «Ξέρεις», μου λέει, «ο Εμπειρίκος υπήρξε πολύ καλός μου φίλος». Δεν απαντώ, αλλά μου ξεφεύγει ένα επιφώνημα εντυπωσιασμού. Σύμπτωση, σκέπτομαι. Διαβάζω ένα απόσπασμα από το ταξίδι του Εμπειρίκου στη Ρωσία και αυτομάτως μπροστά μου οι ακραίοι συνειρμοί. Τσαρική Ρωσία, Καποδίστριας, Ρήγας, Βιέννη, ελληνική επανάσταση! Τίποτα δεν είναι τυχαίο, παρ’ ότι ο Εμπειρίκος  αναφέρεται στην κομμουνιστική Ρωσία. Γράφει σ’ ένα σημείο: «Το πρωί επισκεφθήκαμε το Ινστιτούτο Γκόρκι όπου συζητήσαμε με τον καθηγητή των φιλολογικών ερευνών Σαμάριν. Έβγαλα, επιτέλους, πολλές φωτογραφίες και ένα κινηματογραφικό φιλμ. Όλη μέρα είχα κατάθλιψη. Μόνον όταν έβγαζα τις φωτογραφίες υποχωρούσαν τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα»… Και είναι αλήθεια πως το να φωτογραφίζεις τη στιγμή σ’ ένα μουσείο, έναν εκθεσιακό χώρο, δεν εγκλωβίζεις απλώς την τέχνη στη μνήμη μιας μηχανής, ούτε ξορκίζεις την κατάθλιψη. Είναι κάτι πολύ πιο πέρα: στήνεις γέφυρες με το μέλλον.

Alfred Kubin

Η Albertina, ο «αυτοκρατορικός» μουσειακός χώρος της Βιέννης, ήταν η πρώτη επιλογή μας, φτάνοντας στην πρωτεύουσα της Αυστρίας. Μοναδική πρόκληση, η προβολή έργων της διάσημης ομάδας «Γαλάζιος Καβαλάρης» (The Blue Rider, a dance in colour, 4 Feb. – 15 May 2011, Albertina, Vienna). Vasily Kandinsky, Paul Klee, Alfred Kubin, August Macke… Λάτρεψα τον Alfred Kubin  κι έκλεινα συνεχώς το μάτι στον φύλακα της αίθουσας, που ευγενικά με παρακαλούσε να μη φωτογραφίζω. Τον λάτρεψα γιατί έδειχνε εξαρχής αυτοκτονικός, τρομαγμένος με το ταλέντο του, αδύναμος απέναντι στο κύμα της τέχνης που τον ξεπερνούσε. Ο Kubin επηρεάστηκε βαθιά από τη δουλειά του Edvard Munch και του Max Klinger και κάποια στιγμή εκμυστηρεύτηκε σε φίλο του: «Εδώ ανοίχτηκε μπροστά μου διάπλατα μια νέα τέχνη κι ορκίστηκα να αφιερώσω τη ζωή μου στη δημιουργία παρόμοιων έργων».

Το 1911 ο Αυστριακός ζωγράφος Kubin συνδέθηκε με την ομάδα «Γαλάζιος Καβαλάρης», την εντυπωσιακή πρωτοβουλία Ευρωπαίων εξπρεσιονιστών στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Kandinsky συνεργάστηκε στη δημοσίευση του μοναδικού ημερολογίου του «Γαλάζιου Καβαλάρη», εικονογραφώντας το εξώφυλλο με ένα μπλε άλογο κι έναν αναβάτη. Οι καλλιτέχνες, οι οποίοι συμμετείχαν σ’ αυτήν την ομάδα, πρέσβευαν ότι η τέχνη δεν αποβλέπει την απεικόνιση μόνον της αντικειμενικής πραγματικότητας, αλλά του πνεύματος, του αισθήματος και της ταραχής της ψυχής. Οι αποσυναρθρωμένες φιγούρες και μορφές και τα εκθαμβωτικά χρώματα ήταν το μέσον για να μεταγγίσουν στην τέχνη μια μυστικιστική διάθεση.

Gabriele Munter

Πολλές οι αίθουσες στον εκθεσιακό χώρο της Albertina. Σε ορισμένες, δύο και τρεις ζωγράφοι της ομάδας του «Γαλάζιου Καβαλάρη» σε μια μάλλον οριακή συνύπαρξη. Κόσμος πολύς, αδύνατο να σταθείς για πολύ μπροστά σ’ έναν πίνακα. Εντυπωσιακή η ησυχία. Μόνον ο βηματισμός διέκοπτε την ιεροτελεστία της όρασης. Στάθηκα για λίγο μπροστά στους πίνακες της Gabriele Munter  .«Ήμουν τόσο συνηθισμένη να σχεδιάζω από παιδί, ώστε όταν αργότερα άρχισα να ζωγραφίζω, γύρω στα 20, είχα την εντύπωση ότι η ζωγραφική κυλούσε στο αίμα μου». Η Gabriele Munter, γεννημένη στο Βερολίνο, προσχώρησε στον «Γαλάζιο Καβαλάρη» και παραδέχτηκε δημοσίως ότι ο Kandinsky, δάσκαλος και σύντροφός της, ήταν αυτός που την έμαθε να ζωγραφίζει γρήγορα, διδάσκοντάς της τον εξπρεσιονισμό. Έκρηξη χρωμάτων οι πίνακές της και στα μάτια της η ζωή ένας οργασμός φωτός και ανεπανάληπτων στιγμών, πολλές φορές ανεπαχθών.

August Macke.

Πολύ κοντά στην Gabriele Munter, οι πίνακες του August Macke. Μέσω του φίλου του ζωγράφου Franz Marc, ο August Macke συναντήθηκε με τον Kandinsky και μοιράστηκε την αισθητική, τον μυστικισμό και τον συμβολισμό της δουλειάς των ανθρώπων του «Γαλάζιου Καβαλάρη». Αργότερα, συναντώντας στο Παρίσι, το 1912, τον Robert Delaunay επηρεάστηκε από τον χρωματικό κυβισμό, τον οποίον ο Apollinaire αποκαλούσε ορφισμό… Ο πρωτοποριακός Ολλανδός ζωγράφος Piet Mondrian πίστευε ότι κάποια στιγμή η τέχνη θα εξαφανιστεί. «Η πραγματικότητα θα αντικαθιστά όλο και πιο πολύ το έργο τέχνης, το έργο τέχνης που είναι υποκατάστατο της ισορροπίας που λείπει από την πραγματικότητα». Η τέχνη, όμως, ίσως επειδή ικανοποιεί πολλές και μεταβαλλόμενες ανάγκες του ανθρώπου παραμένει εδώ ανάμεσά μας, ακυρώνοντας καθημερινά πια την απαισιόδοξη θέση του Mondrian.

Αιωνίως παραπονεμένοι, αιωνίως αδικημένοι… Το δικό μας σύνδρομο!

Πρόσωπα( Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 20 Φεβρουαρίου 2011)

Της Pιτσας Mασουρα

Και ξαφνικά, μας βγήκε ένα παράπονο μεγάλο, σαν εκείνο του Καζαντζίδη όταν τραγουδούσε τους καημούς μιας άλλης Ελλάδας. Το δημοσιογραφικό χαρτί, η τηλεοπτική οθόνη, το facebook και το twitter κατακλύστηκαν από τον θυμό και την οργή των Ελλήνων. Πολιτικοί και παρατρεχάμενοι των πολιτικών, δημοσιογράφοι και μη, γνωρίζοντες και μη, σοβαροί και μη, κατέχοντες και πένητες κατακεραύνωσαν τους «τροϊκανούς» και το θράσος τους να υπαγορεύουν στο κράτος πώς θα διαχειριστεί τα της περιουσίας του! Επί μία εβδομάδα τώρα, κεντρικό θέμα συζήτησης και διακομματικής αντιπαλότητας παραμένει όχι η ουσία του θέματος, αλλά ο τρόπος. Ναι, ο τρόπος. Γιατί η εκφορά του λόγου είναι αυτή που μαλακώνει ή αγριεύει τον άνθρωπο. Η επιλογή της χρονικής στιγμής καθορίζει τις εξελίξεις. Θετικά ή αρνητικά. Μα, πάνω απ’ όλα έχει σημασία ο συνομιλητής σου. Αυτός με τον οποίο κλείνεις τις συμφωνίες, αν και πάντα σ’ ένα συμβόλαιο αυτός που χρωστάει βρίσκεται σε αμυντική θέση.

Οι άνθρωποι της τρόικας δεν καλοσκέφτηκαν ότι μπροστά τους είναι ένας λαός δίχως πολλές τεχνοκρατικές αντιλήψεις. Που δεν μαγεύεται από τους αριθμούς, εκτός αν αφορούν την τσέπη του και κάνει κέφι να προβάλει την ουμανιστική του πλευρά. Οι εκπρόσωποι της τρόικας δεν έχουν ενώπιόν τους πειθαρχημένους Bορειοευρωπαίους, σαν τους Γερμανούς, που μετά τον πόλεμο ακολούθησαν τις πολιτικές και οικονομικές συντεταγμένες του καγκελαρίου Κόνραντ Αντενάουερ και έστησαν το μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα («κοινωνική οικονομία της αγοράς»). Απέναντί τους βρίσκεται ένας μεσογειακός λαός με ανατολίτικες επιρροές. Λαός κυκλοθυμικός, ασύνταχτος και απείθαρχος, που, όμως, αν τον ρίξεις στο φιλότιμο, σου στήνει ζηλευτή Ολυμπιάδα. Κι έτσι, οι ξένοι επιτηρητές, λειτουργώντας με τη λογική του αυτονόητου, έφεραν τα πάνω-κάτω στην κυβέρνηση, στα κόμματα της αντιπολίτευσης και εξώθησαν το αιφνιδιασμένο πολιτικό προσωπικό της χώρας να στήσει γαϊτανάκι ψεύδους και υποκρισίας…

Και πώς να μαζέψει τώρα η κυβέρνηση τα ασυμμάζευτα! Πώς να βάλει μπροστά τη μηχανή του fast track! Πείτε μου πώς, όσο κι αν διαβεβαιώνει ο πρωθυπουργός ότι τίποτα δεν πουλιέται. Ήδη βλέπω ξαπλωμένους στις λεωφόρους Βουλιαγμένης και Ποσειδώνος τους δημάρχους και τους πολίτες των όμορων δήμων του Ελληνικού να υπεραμύνονται του χώρου του παλιού αεροδρομίου. Ήδη βλέπω αλυσοδεμένους στους πασσάλους των πεζοδρομίων της παραλίας της Γλυφάδας τους μαγαζάτορες. Ποιος είπε ότι θέλουν συνεταίρο στις μπίζνες της παραλιακής; Και οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ, εναερίτες σκαρφαλωμένοι στους πυλώνες. Κι όμως, όλα θα μπορούσαν να γίνουν σε καθεστώς… ελεγχόμενης έκρηξης!

Τελευταία πιστεύαμε ότι βαδίζουμε σ’ ένα όχι πια τόσο κακοτράχαλο μονοπάτι. Οτι τα δύσκολα τα αφήνουμε πίσω. Ο Πάσχος Μανδραβέλης σημειώνει στο βιβλίο «Υπό το Μηδέν – τέσσερα σχόλια για την κρίση» ότι τον προηγούμενο χρόνο, η Ελλάδα είχε αρνητικό πρόσημο. Κάποιοι, μάλιστα, την θεωρούσαν υπαίτια για την επερχόμενη καταστροφή της Zώνης του Eυρώ. Η λέξη Greece ισοδυναμούσε με τις… μάγισσες του Σάλεμ και τα σπρεντ έκαναν πάρτι κάθε φορά που στον παγκόσμιο πίνακα εμφανιζόταν το όνομα της πατρίδας μας. Ήταν τότε, μας θυμίζει ο Πάσχος Μανδραβέλης, η εποχή που ξεκίνησε το πολυπαραγοντικό παζάρι εντός της Ένωσης. Έπρεπε πρωτίστως να πειστεί η Γερμανία.

Και να που με μεγάλη καθυστέρηση, η καγκελάριος πείστηκε. O Τρισέ μάς συμπεριφέρθηκε ευπρεπώς και ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ βεβαίως. Αλίμονο! Ακόμη και ο Ντομινίκ Στρος Καν υπήρξε συγκαταβατικός, σχεδόν προστατευτικός,μιας και ήταν εξ αρχής στο κόλπο. Επομένως, είναι άδικο τρεις εκπρόσωποι των τροϊκανών να ανατρέπουν εν ριπή οφθαλμού το έστω και φαινομενικά ήπιο μεταβατικό κλίμα.

Ας δούμε την πραγματικότητα αποκομμένη από τους πρόσφατους συναισθηματισμούς και μακριά από τους δαίμονες που καιροφυλακτούν. Τα κυβερνητικά στελέχη νιώθουν προδομένα. Αλλά δεν χρειάζεται να είσαι φωστήρας για να καταλάβεις ότι ήγγικεν η ώρα της αξιοποίησης και της σωστής διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, αυτής που υπάρχει και μπορούμε με σαφήνεια να οριοθετήσουμε. Αρκεί, βεβαίως, η όποια κίνηση να είναι καλά μελετημένη και σε ξεκάθαρο πλαίσιο διαφάνειας. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος των πολιτικών, των κομματικών στελεχών και του ενεργού πολίτη. Αλλιώς θα παραμείνουμε σε καθεστώς σκοταδισμού, όπου οι πάντες θα μας φαντάζονται, χωρίς να το ομολογούν, σαν τις ζωντανές κούκλες στις διάσημες ευρωπαϊκές βιτρίνες…

Σημείωση : επειδή έλειψα μια εβδομάδα εκτός, το θέμα μου φαίνεται πολύ ξεπερασμένο, μιας και το έγραψα πολύ νωρίς. Ομως δεν χάνει την επικαιρότητά του ως προς την ουσία του.

Κινηματογράφος Ατλαντίς SOS

Από τη Roadarist

Πήρα την πρωτοβουλία να  ενημερώσω όλους εσάς που ζείτε στην Αθήνα και είτε λίγο είτε πολύ πάτε σινεμά το εξής νέο:

Στην περιοχή της Δάφνη, ακριβώς έξω από το μετρό, υπάρχει ένας κινηματογράφος που ίσως κάποιοι τον ξέρετε, ο Ατλαντίς.

Ο κινηματογράφος αυτός υπάρχει από πολύ παλιά και πριν κάποια χρόνια ανακαινίστηκε.

Έχει 2 αίθουσες εκ των οποίων η μία τεράστια,με υπερβολικά βολικά καθίσματα και τεράστια οθόνη.

Δυστυχώς το καινούργιο village λίγο πιο κάτω επειδή είναι πιο trendy τραβάει περισσότερο κόσμο.

Τα village με τις μικροσκοπικές αίθουσες-κουτιά και το εισιτήριο που παρακαλώ έχει φτάσει τα 9euro και σε λίγο τα 10euro (αν δεν έχει πάει ήδη)

τραβάει  τον κόσμο αφού προσφέρει περισσότερη ψυχαγωγία (εμπορικό κέντρο,fast food,λούνα πάρκ,χλίδα κτλ).

Το Ατλαντίς λοιπόν,αυτός ο πραγματικά πανέμορφος κινηματογράφος κινδυνεύει να βάλει λουκέτο!

Έφτασε λοιπόν η στιγμή να σας ανακοινώσω την προσφορά που έχει βάλει εδώ και λίγο καιρό με σκοπό προφανώς να κερδίσει πάλι την παλιά του πελατεία.

ΚΑΘΕ ΤΕΤΑΡΤΗ ΒΛΕΠΕΙΣ ΤΑΙΝΙΑ ΜΟΝΟ ΜΕ 4EURO!!!

Αν λοιπόν έχετε βαρεθεί να χαλάτε μια περιούσια για να πάτε ένα cinema…

Αν έχετε σταματήσει να πηγαίνετε και κατεβάζετε τις ταινίες από το ίντερνετ…

Τότε μπορείτε να πάτε μια ωραιότατη Τετάρτη που δεν γίνεται και πανικός από κόσμο και να παρακολουθήσετε

την ταινία που σας ενδιαφέρει!

Όσο για το ίντερνετ καταλαβαίνω ότι είναι μια εύκολη λύση αλλά ας μην ξεχνάμε ότι όσο καλή οθόνη και να έχεις

δεν θα φτάσεις ποτέ τη μαγεία του κινηματογράφου!

Τώρα με 4euro είναι ακόμα πιο εύκολο! 😉

ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΡΟ!

 

Κάπου εδώ να σας πω ότι ΔΕΝ έχει ο πατέρας μου το cinema και ΔΕΝ με πλήρωσαν για να κάνω «διαφήμιση»!

Οι άνθρωποι δεν ξέρουν τίποτα!

Ο 21ος αιώνας αποδομεί ό,τι διδαχτήκαμε στον 20ο αιώνα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_13/02/2011_432212

Προσωπα ( Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 13-2-2011)

Της Pιτσας Mασουρα

Διερωτώμαι τελευταία αν οι αλκυονίδες μέρες συρρικνώνονται. Φέτος μου φαίνονται λειψές κι αυτές, όπως λειψά είναι πολλά γύρω μου. Μπορεί να φταίει ότι δεν παρατηρώ τον καιρό, όπως παλιά. Τότε που μόλις έβγαινε ο ήλιος στο καταχείμωνο, δούλευα δε δούλευα, έψαχνα πολυθρόνα να απλωθώ και να λιαστώ. Και μαζί μου τα τρία τέταρτα των Ελλήνων. Ναι, το ένα τέταρτο συνέχιζε να δουλεύει, ανεξαρτήτως καιρού. Σήμερα έχουν αλλάξει οι προτεραιότητές μου. Δεν μετρώ πια τις ηλιόλουστες μέρες, δεν υπερισχύει το ραχατλίκι. Παρακολουθώ εναγωνίως άλλα ζητήματα. Ο τρόπος που θα επιβιώσουμε μου απορροφά την ενέργειά μου. Νομίζω ότι αν δεν πετύχω τον ύψιστο βαθμό αυτοσυγκέντρωσης, αν δεν εκλυθεί στον μέγιστο βαθμό η λανθάνουσα λογική μου, θα συνεχίσω να αυταπατώμαι, όπως οι περισσότεροι άλλωστε κι όσοι ζουν μακράν των εκάστοτε δημοσκοπήσεων.

Περπατώ συχνά στους δρόμους της πόλης. Κοντοστέκομαι στις γωνίες, στις εσοχές των κτιρίων, μπαίνω στα μαγαζιά, περνώ έξω από θέατρα, λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης, έξω από κινηματογράφους σε ώρες αιχμής. Δύσκολα βγάζω συμπεράσματα. Σαν να μετράει τις δυνάμεις της τούτη η κοινωνία. Τι μπορεί και τι δεν μπορεί να αντέξει. Σαν να οπλίζεται με θάρρος απέναντι στο κακοφορμισμένο κομματικό κράτος που εξακολουθεί να αναπνέει, λες και δεν βρέθηκε ο Ηρακλής που θα το αποτελειώσει. Σαν να προετοιμάζεται για τα καλύτερα και τα χειρότερα, αλλά δίχως τυμπανοκρουσίες. Δεν το φωνάζει. `Οχι,  δεν συμφωνώ με όσους διατείνονται ότι αδιαφορεί. Θέλει να τελειώνει με τους φθαρμένους – διεφθαρμένους πολιτικούς. Θέλει να ακούσει την αλήθεια από τους κυβερνώντες, αυτούς που μπροστά στην τρόικα ακκίζονται και στον λαό πουλάνε νταϊλίκι. Ενα κομμάτι της κοινωνίας δεν θέλει πια τις πλαδαρές από τον χρόνο μειοψηφίες, τους επίδοξους δικτατορίσκους και τυραννίσκους. Κι αν χρειαστεί, θα ανακαλύψει ξανά τις ελίτ δίχως το μεταπολιτευτικό κόμπλεξ που τις ρήμαξε. Η χρήση της λέξης ελίτ, γράφει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στο βιβλίο «Υπό το Μηδέν – Τέσσερα σχόλια για την κρίση» (Τ. Θεοδωρόπουλος, Π. Μανδραβέλης, Π. Μάρκαρης, Β. Παπαβασιλείου)  απαγορεύτηκε ως αντιδημοκρατική μετά το 1974, «αλλά η δημοκρατία της οποίας επαιρόμαστε ότι είμαστε οι γεννήτορες δεν γεννήθηκε επειδή μια μέρα ξύπνησε ο δήμος και εξεγέρθηκε. Ο Κλεισθένης και ο Περικλής ήταν Αθηναίοι αριστοκράτες, εξίσου αριστοκράτες με τους ολιγαρχικούς αντιπάλους τους».

Με ή χωρίς ελίτ (υφίσταται και σήμερα μέγας προβληματισμός γύρω από το κατά πόσον είναι αναγκαίες) οι δημοκρατικές κοινωνίες εξελίσσονται. Ανά μεγάλα χρονικά διαστήματα, όμως, εξελίσσεται και το δημοκρατικό μοντέλο. Ως λέξη η δημοκρατία είναι εύηχη. Στην υλοποίησή της θυμίζει άναρθρη κραυγή. Και συν τοις άλλοις, συγχέεται με τα όρια της ελευθερίας, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα. Είναι όλη η Ευρώπη που κινείται επισφαλώς. Ο Marcel Gauchet στο βιβλίο του «Η `Ανοδος της Δημοκρατίας» (εκδόσεις Πόλις) πιστεύει ότι ο κόσμος μας στοιχειώνεται από το φάντασμα της επισφάλειάς του. Ταλανίζεται από την προοπτική μιας άλλης εκδοχής. Η λέξη «επανάσταση» αποκτά ξανά μαγική αύρα, προσδιορίζοντας την απροσδιόριστη δυνατότητα της μεταμόρφωσης. `Αραγε, αυτή η μεταμόρφωση θα είναι ειρηνική; Θα είναι βίαιη; Ποιος αποτολμά προβλέψεις σε εποχές όπου η πολιτική στράτευση -κλειδί του κοινού πεπρωμένου τον 20ό αιώνα- μοιάζει σήμερα παρωχημένη;

Ο 20ός αιώνας ήταν ο αιώνας της δυτικής δημοκρατίας και της πολυπολιτισμικότητας, αποτέλεσμα της μετα-αποικιακής μετανάστευσης. Γράφτηκαν βιβλία, πραγματοποιήθηκαν παγκόσμια συνέδρια, διατέθηκαν αστρονομικά κονδύλια. Ο άνθρωπος της Δύσης προσπάθησε μέσα από τον καινούργιο –τότε– όρο να σκεπάσει τις ενοχές του. Πάλεψε για να επιδείξει ανθρωπισμό και οικουμενικές αξίες. Ο 21ος αιώνας αποδομεί πολλά. Μεταξύ αυτών, τις ανεκτικές ιδεολογίες που συνόδευσαν τη δημοκρατία. Οι προσανατολισμοί είναι αυταρχικοί, περισσότερο φιλελεύθεροι. Οι ευρωπαϊκές ενοχές αμβλύνονται. Οι πολιτικοί δεν φοβούνται πια τις λέξεις. Πρώτη η Μέρκελ λέει ότι το πολυπολιτισμικό μοντέλο απέτυχε. Ο Σαρκοζί απελαύνει Ρομά και ο Ντέιβιντ Κάμερον  δηλώνει από το Μόναχο ότι πράγματι η πολυπολιτισμική κοινωνία τελείωσε. Απαντάει έτσι στους ακροδεξιούς που διαδηλώνουν στο Λούτον κατά της ισλαμοποίησης της Βρετανίας. Λόγοι εσωτερικής σκοπιμότητας, αλλά η γλώσσα σπανίως λανθάνει. `Αλλωστε, το 2005, ο Κάμερον, όντας σκιώδης υπουργός Παιδείας είχε συγκρίνει τους εξτρεμιστές του Ισλάμ με τους ναζιστές.

Ο Marcel Gauchet λέει ότι η εποχή της νεότερης δημοκρατίας, η αυθόρμητη έκφραση και το φυσικό επιστέγασμα της ελευθερίας του ατόμου τελειώνει. Αυτή η φαινομενικά άθικτη πρόσοψη γκρεμίζεται. Παραμένει το ερώτημα τι είδους υγρασίες θα ξεράσει..

Η τέχνη και η τεχνική του φόβου

Πρόσωπα της Ρίτσας Μασούρα ( Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 16-1-2011)

Οριστικά πια εντός των χρονικών ορίων του 2011, οι `Ελληνες, ίσως περισσότερο από άλλους ευρωπαϊκούς λαούς κρατάμε με το ζόρι την ανάσα μας. Αν την απελευθερώσουμε δίχως ζύγι,  ο κίνδυνος να εκλυθούν στην ατμόσφαιρα τα μύρια όσα μικρόβια του οργανισμού μας είναι μεγάλος.Μαζί και οι τεράστιες αγωνίες μας.Κι όμως, δουλειά του ανθρώπινου σώματος, μεταξύ άλλων, είναι να αναπνέει.Να στρέφεται προς το οξυγόνο και να το χρησιμοποιεί. `Οπως δουλειά του ανθρώπινου μυαλού, μεταξύ άλλων, είναι να αφουγκράζεται τα μικρά και τα μεγάλα. Τα όσα μας προσεγγίζουν εν είδει απειλής. Αυτά που φοβάμαι πως αδρανοποιούν τις δημιουργικές δυνάμεις, που καθηλώνουν πολλούς σε οπισθοδρομικές συμπεριφορές, που φράσσουν τις πύλες εξόδου προς την καινοτομία. Είναι αλήθεια ότι ανάμεσά μας ζουν `Ελληνες που δεν έχουν συνειδητοποιήσει το τί μας συμβαίνει. `Η ακόμη κι αν το συνειδητοποιούν, παινεύονται στους φίλους ότι δεν τους αφορά. Καμιά φορά σκέπτομαι ότι πάντα έτσι ήταν ο κόσμος γύρω μας. Μοιρασμένος κόσμος. 

Corey Robin

Κι όμως, έχουμε κάθε λόγο να συζητήσουμε μεταξύ μας ως κοινωνία. Ως ένα σύνολο ατόμων με πολλά κοινά συμφέροντα και πολλούς κοινούς στόχους. Να συζητήσουμε δίχως το φόβο της απώλειας του γνώριμου περιβάλλοντος, δίχως άσκοπες κριτικές που ροκανίζουν τον πολύτιμο χρόνο μας.Είναι αφελές να ακινητοποιείται η ζωή μας στο τί μπορεί να εννοεί ο Πάγκαλος αποκαλώντας τους δημοσίους υπαλλήλους «κοπρίτες». `Η τί είδους μυστική διπλωματία είναι αυτή που ασκείται στο Ερζερούμ. (Γιατί, υπήρξε ποτέ κάτι άλλο πλην της μυστικής διπλωματίας ; ). Προφανώς, αυτές οι απορίες εντάσσονται στο ενδιαφέρον μας για τα κοινά. Αλλά δεν παράγουν έργο. `Εχω την αίσθηση ότι η έλξη του μέλλοντος είναι πιο ουσιαστική. Ναι, αφού προηγηθεί η ιστορία του φόβου.Οι ειδικοί διατείνονται ότι ο φόβος συσπειρώνει.Ναι, αρκεί να μην μας ακινητοποιεί. Αυτή την εκδοχή αναλύσει στο βιβλίο του «Η Ιστορία μας Πολιτικής Ιδέας» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) ο Αμερικανός πανεπιστημιακός Corey Robin .Ο καθηγητής του Brooklyn College αναφέρεται στον όρο πολιτικός φόβος, υπονοώντας πρώτον την ανησυχία που νοιώθουν οι άνθρωποι για κάτι που απειλεί την ευδαιμονία τους και τον εκφοβισμό που ασκείται από κυβερνήσεις ή ομάδες προς ανθρώπους που δεν είναι βαθύτεροι γνώστες των πραγμάτων.

Κλασσικό παράδειγμα, η 11^η Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο των «Νιού Γιορκ Τάιμς», Ντέιβιντ Μπρουκς, το κυρίαρχο ρεύμα εκείνης της εποχής ήθελε τους Αμερικανούς και μαζί τους όλους εμάς να καλλιεργούμε τον «ιδιωτικό μας παράδεισο». Η μακαριότητα ήταν το λαμπρό άνθος της ειρήνης και της ευημερίας. Στην πραγματικότητα, ο σάπιος καρπός της παρακμής και της κατάπτωσης.Η 11^η Σεπτεμβρίου έγινε ο εφιάλτης που ξύπνησε τους Αμερικανούς από το επιπόλαιο, αν όχι ολέθριο δεκάχρονο όνειρο.Ο  φόβος οδήγησε τον κόσμο στην εγρήγορση, τον πόνο, την αποφασιστικότητα, ακόμη και την αγάπη. Κατέστησε και πάλι δυνατή την ηθική και ενσυνείδητη δράση.Για λίγο βεβαίως, γιατί ο άνθρωπος επιστρέφει γρήγορα σε κλασσικές θέσεις. Η ιστορία του φόβου, όμως, είναι συνυφασμένη με τη φύση μας, είτε κάποιοι εγκλωβίζονται τη θεολογική έννοια του,  είτε κάποιοι αντιλαμβάνονται τη ζωή ως συνυφασμένη με το φόβο της απώλειας, της καταπίεσης ή της παρακμής.

Υφίσταται όμως και ο πολιτικός φόβος.Ο προσφυγή στο φόβο συναντάται και στις ευνομούμενες κοινωνίες και συχνά γίνεται πολιτικό εργαλείο στα χέρια των κυβερνώντων. Ο Γάλλος φιλόσοφος Ρεϊμόν Αρόν  έλεγε ότι ο φόβος αποτελεί αρχέγονο και επομένως υπο-πολιτικό συναίσθημα. Ο πολιτικός φόβος ως εργαλείο χειραγώγησης, ακόμη και μέσω τηλεοπτικών σταθμών επιτείνει τη διάχυτη ανασφάλεια ενός λαού που ήδη αντιμετωπίζει την ηθική αναρχία και την κοινωνική κατάρρευση. Εδώ ακριβώς βρισκόμαστε εμείς. Στον αστερισμό του πολιτικού φόβου, ο οποίος όμως δεν μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο ενός ηθικού ή πολιτικού επιχειρήματος. Αντί λοιπόν να αναλύουμε όσα δεν κατέχουμε, τουλάχιστον ας συσπειρωθούμε, χωρίς να πέσουμε στην παγίδα του φιλελευθερισμού του φόβου. Ας βγούμε από το ατομιστικό μας καλούπι. Παραφορέθηκε. Ο `Ελληνας άστεγος έχει «καταλάβει» τη λεωφόρο Κηφισίας, έξω από την Αγία Τριάδα, έχει κάνει υπνόσακο κάδο απορριμάτων στον `Αγιο Δημήτριο, στήνει ουρές έξω από τα λιγοστά κέντρα Αστέγων για μια γωνιά, ένα ράντσο, μια βρώμικη τουαλέτα. Θέλω να πιστεύω ότι δεν είμαστε μοναχικό πλήθος, ούτε ακατέργαστος κόσμος.

Το κείμενο είναι αναδημοσίευση, ειδικά για σήμερα. Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στο Φόβο. Μπορείτε να βρείτε τις αναρτήσεις των άλλων blogger για την ημέρα αυτή εδώ.

ριτς

Η αγωνία του νέου μπροστά στο αύριο

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Δεν υπάρχει κάτι πιο οδυνηρό, πιο αποθαρρυντικό από την αδυναμία μιας χώρας να κρατήσει και να αξιοποιήσει τους νέους της. Χωρίς αυτούς μια χώρα είναι μια χρεοκοπημένη χώρα. Πάνω από 48.000 Ελληνες νέοι έστειλαν το 2010 βιογραφικό στην ευρωπαϊκή υπηρεσία Europass, αναζητώντας μια θέση κατάρτισης ή εργασίας στο εξωτερικό.

Σε 100.000 εκτιμώνται οι άνεργοι πτυχιούχοι στην Ελλάδα. Τους 100.000 αγγίζουν εκείνοι που υπέβαλαν αίτηση για μεταπτυχιακές σπουδές σε ελληνικό πανεπιστήμιο (για μερικές δεκάδες θέσεις υποβάλλουν αίτηση χιλιάδες), αφού έχει πλέον εδραιωθεί η πεποίθηση ότι αν δεν έχεις μεταπτυχιακό, δεν έχεις εργασία. Περίπου 88.000 νέοι κάνουν αυτή τη στιγμή μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές. Από αυτούς, 52.000 φοιτούν στα 459 προγράμματα των ελληνικών πανεπιστημίων, 11.000 στα 26 προγράμματα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και 25.000 σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Αλλά δουλειά δεν θα βρουν όλοι.

Αιτία της ανεργίας των μορφωμένων νέων, συνηθίζουμε να λέμε, είναι οι χαμηλού επιπέδου σπουδές, η απαξίωση των ελληνικών πτυχίων, η έλλειψη εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού συστήματος. Ομως δεν ευθύνεται η ανεπάρκεια της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ανεργία των πτυχιούχων, που αγγίζει το 30% (ποσοστό διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο). Κυρίως φταίνε το παρωχημένο μοντέλο λειτουργίας και ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης του παραγωγικού τομέα, μεγάλο τμήμα του οποίου δεν ζητεί εργασία υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου και συνεπώς δεν αξιοποιεί (με αντίστοιχη αμοιβή) τον εργαζόμενο υψηλών προσόντων.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, ο μέσος όρος αναζήτησης σταθερής εργασίας μετά τις σπουδές στην Ελλάδα ανέρχεται σε 4 χρόνια, ενώ π.χ. στην Πορτογαλία είναι δύο. Ακόμη, το 35% των μισθωτών, πέντε χρόνια μετά την αποφοίτηση, ετεροαπασχολείται. Επτά στους δέκα νέους, σύμφωνα με έρευνα, θα επιθυμούσαν μια θέση εργασίας στο εξωτερικό. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, οι Ελληνες στο εξωτερικό απασχολούνται κυρίως στους τομείς της οικονομίας-διοίκησης, των νομικών, του προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, της φυσικο-χημείας κ.α. Οι νέοι Ελληνες που δοκιμάζουν την τύχη τους στο εξωτερικό είναι αυτοί με τα περισσότερα προσόντα (γλώσσες, μεταπτυχιακά). Το 73% αυτών έχει μεταπτυχιακό τίτλο, το 51,2% διδακτορικό, ενώ το 41% έχει σπουδάσει στα εκατό καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Σύμφωνα με την έρευνα, οι σημαντικότεροι λόγοι για την αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό είναι οι καλές προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης, η αξιοκρατία, οι οικονομικές απολαβές, η απόκτηση εξειδικευμένων γνώσεων.

Ποτέ άλλοτε τα τελευταία χρόνια, οι νέοι δεν έψαχναν με τέτοια ζέση και αγωνία ευκαιρίες να αποδράσουν στην Εσπερία. Μολονότι ποτέ δεν σταμάτησε η «διαρροή εγκεφάλων», στις μέρες μας γνωρίζει ιδιαίτερη ένταση. Και θα συνεχίσει αμείωτη όσο το ελληνικό κράτος δεν επενδύει στην πιο σίγουρη από όλες τις επενδύσεις, όπως συνήθιζε να λέει ο Ευ. Παπανούτσος, την παιδεία. Οσο δεν αντιμετωπίζονται σοβαρά ελαττώματα στη ραχοκοκαλιά του παραγωγικού συστήματος. Οσο δεν υπάρχει ανάπτυξη. Και, βεβαίως, όσο οι νέοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι στην Ελλάδα, την πατρίδα τους, δεν επιβεβαιώνεται η ρήση (Κ. Ι. Δεσποτόπουλος) ότι η μόρφωση, «η επιστήμη προστατεύει τη ζωή από την αντιδρομή της τύχης»…

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 6-2-2011

Ετος Χημείας … εκατό χρόνια από τη βράβευση της Μαρί Κιουρί.

Πρόσωπα( Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 6-02-2011)

Της Pίτσας Mασούρα

Είναι μια λέξη μαγική και συγχρόνως επιστημονικά φορτισμένη. Ο καθημερινός άνθρωπος καταφεύγει σ’ αυτήν όταν θέλει να περιγράψει τα του έρωτος τα ανεξήγητα. Ρωτάει τον κολλητό του: «Mα πώς συνυπάρχουν αυτοί οι δύο; Αταίριαστοι μου φαίνονται». Και ο πραγματιστής κολλητός: «Eίναι θέμα χημείας. Οταν αυτή εκλείψει, θα συνθλιβεί και η σχέση τους». Η χημεία, λοιπόν! Δεν θα μπορούσα να την γνωρίζω παρά μόνον μέσα από τις λιγοστές γυμνασιακές μου γνώσεις, αλλά και μέσα από τον Κωστή Παλαμά, όταν αναφωνεί συγκινημένος: «Ω, κορωνίδα των Επιστημών, θαυματουργή Χημεία, που μέσα από τα σκύβαλα στολίδια βγάζεις και πετράδια, μπορείς τα τίμια να τα πλάσεις από την ατιμία, να βρεις ερωτικούς παλμούς και στην καρδιά την άδεια;».

«Χημεία – η ζωή μας, το μέλλον μας. Τα βραβεία Νομπέλ Χημείας 1901 – 2010». Ενα εξαιρετικά προσεγμένο αφιέρωμα στη Χημεία και τις επιδράσεις στη ζωή μας έχει ετοιμάσει το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, στην Αθήνα. Ενα πολυποίκιλο πρόγραμμα που ξεκίνησε την Τρίτη 1η Φεβρουαρίου και θα ολοκληρωθεί στις 31 Μαρτίου 2011. Δεκάδες επιστήμονες συμμετέχουν στις εκδηλώσεις, αναπτύσσοντας τους σημαντικότερους τομείς μιας επιστήμης πους στα μάτια των πολλών φαντάζει απόμακρη, ψυχρή και άκρως ορθολογική, παρ’ ότι κρύβει μέσα της τη μαγεία της ζωοποιού επιστημονικής συνέχειας. Στο Ιδρυμα Ερευνών θα πραγματοποιηθούν, μεταξύ άλλων, θεατρικά διαδραστικά δρώμενα και πειράματα. Σε συνεργασία με το British Council, διοργανώνονται τα Κυριακάτικα Πρωινά για παιδιά και νέους που επιθυμούν να διεισδύσουν στη φαντασία της επιστημονικής σκέψης, απομυθοποιώντας τη Xημεία που συμβαδίζει –κι ας μην το προσέχουμε– με την καθημερινότητά μας.

Το 2011, έτος Χημείας κατά τον ΟΗΕ, συμπίπτει με τα εκατό χρόνια από την απονομή του βραβείου Νομπέλ Χημείας στη Μαρί Κιουρί. Τον Νοέμβριο του 1911, ο Αλμπερτ Αϊνστάιν έστειλε μια επιστολή στη Μαρί Κιουρί, σημειώνοντας: «Αισθάνομαι την ανάγκη να σας πω πόσο πολύ θαυμάζω το πνεύμα σας, την ενέργειά σας και την τιμιότητά σας. Θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή που είχα την ευκαιρία να σας γνωρίσω προσωπικά στις Βρυξέλλες». Το 1911, η Μαρί Κιουρί απέσπασε, μόνη της αυτή τη φορά, το Νομπέλ Χημείας για την ανακάλυψη δύο νέων στοιχείων, του ραδίου και του πολωνίου. (Το 1903, μοιράστηκε το βραβείο με τον σύζυγό της Πιερ και τον Γάλλο Ανρί Μπεκερέλ.) Η Κιουρί πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της στο Παρίσι και όπως έχει γραφτεί πολλές φορές, συχνά κρύωνε κι έφτανε στα όρια της πείνας, αλλά ήταν πάντα ευγνώμων που μπορούσε ελεύθερα να σπουδάσει έπειτα από χρόνια αγώνα για επιβίωση. «Ανοίχτηκε μπροστά μου ένας νέος κόσμος, ο κόσμος της επιστήμης, τον οποίον επιτέλους μπορούσα να γνωρίσω χωρίς περιορισμούς», θυμάται η Κιουρί, η γυναίκα που ασχολήθηκε μ’ ένα νέο συναρπαστικό αντικείμενο, τη ραδιενέργεια. Στους συναδέλφους της έκανε πάντα εντύπωση ο τρόπος με τον οποίο καθόταν και σχολαστικά ρύθμιζε τη συσκευή της, σαν να κούρδιζε πιάνο!

Η ιστορία μας λέει ότι είναι λιγοστές οι γυναίκες που έχουν τιμηθεί με βραβείο Νομπέλ Επιστημών. Μόλις εννέα σε ένα σύνολο 300 ανθρώπων από το 1901 έως τις μέρες μας. Η συγγραφέας Sharon Bertsch έχει γράψει ένα σχετικό βιβλίο, ξεκινώντας από τη Μαρί Κιουρί και φτάνοντας ώς τη Rozayn Yalow (Νομπέλ 1977, για την Iατρική Φυσική) και την Jocelyn Bell Burnell (φωτ.), τη Βρετανίδα αστροφυσικό η οποία έφτασε ώς την πηγή, αλλά τελικά δεν ήπιε νερό. Το νερό προσφέρθηκε αφειδώς στον δάσκαλό της Antony Hewish (Νομπέλ Φυσικής, 1974). Και οι δύο ανακάλυψαν τα πάλσαρ. Για τη διαχρονική προσφορά της γυναίκας στις Θετικές Eπιστήμες θα υπάρξει ειδικό αφιέρωμα στο Ιδρυμα Ερευνών.

Στις εκδηλώσεις μετέχει και το Μουσείο της Ελληνικής Συλλογής Νομπέλ, το μοναδικό μουσείο στον κόσμο που περιέχει 6.500 εκθέματα για τον Αλμπερτ Αϊνστάιν και τους βραβευμένους με Νομπέλ, τελεί δε υπό την διαρκή επίβλεψη του ιδρυτή και προέδρου του, Γιώργου Σ. Μάρκου. Για πρώτη φορά παρουσιάζονται στην Ελλάδα και στην Ιταλία (στο Τορίνο) σπάνια αντικείμενα έρευνας, ανέκδοτα έγγραφα, φωτογραφίες με την υπογραφή των Βραβείων Νομπέλ Χημείας του 20ού αιώνα, πρωτότυπα αγγλικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και επεξηγηματικά σχέδια, ημερολόγια, βιβλία προερχόμενα από το Εργοστάσιο Παραγωγής Χημικών Προϊόντων της Avigliana, ιδιοκτησίας του Αλφρεντ Νομπέλ. Μεταξύ των εκθεμάτων παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα η σπάνια συλλογή με τις ζυγαριές ακριβείας που ο Νομπέλ χρησιμοποιούσε για τα χημικά πειράματά του, την ανακάλυψη του δυναμίτη και πολλών άλλων ευρεσιτεχνιών… Ενας άλλος κόσμος, που κινείται παράλληλα με τη σημερινή ζοφερή οικονομική πραγματικότητα.