«Φίλε, ψύλλους στ ‘ άχυρα ψάχνεις»

Η δημοκρατία δεν επιβιώνει μόνη της. Χρειάζεται χέρια πολλά για να δουλέψουν μαζί της. Οσο αφηνόμαστε, όσο εξαντλούμε το δημοκρατικό μας δικαίωμα στην ψήφο και μόνο, όσο αποφεύγουμε να αναμειχθούμε με τα πλήθη, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος να περάσουμε στη «μεταδημοκρατία».

Αδιέξοδο, αδιέξοδο της δημοκρατίας, έλεγε και ξανάλεγε ο φίλος που καθόταν απέναντί μου στο τραπέζι κι όλο το βράδυ πάσχιζε να αναλύσει ή να δικαιολογήσει τα γεγονότα του περσινού και του φετεινού Δεκέμβρη. Δεν είχε κρυμμένες φαρέτρες στην τσέπη του, ούτε ο λόγος του ήταν σπουδαίος. Αλλά οι κινήσεις του και οι σκέψεις που με κόπο άφηνε να εκτεθούν, πρόδιδαν άνθρωπο που αν μη τί άλλο δεν ντρεπόταν να προβληματιστεί. Κι ήταν άδικο όταν ο διπλανός του γύρισε και τούπε με αναίδεια, «φίλε, ψύλλους στ ‘ άχυρα ψάχνεις». Σε λίγες ασήμαντες λέξεις, ο άνθρωπος στρίμωξε την εικόνα του κλασσικού καλοπερασάκια Ελληνα της μέσης ηλικίας.Αυτόν που διατυμπανίζει ότι έχει ζήσει πολλά, που επιμένει πως έχει δώσει τους δικούς του αγώνες και νάτος σήμερα φτασμένος, βολεμένος με τα κεκτημένα του αγκαλιά. Ναι, κάτω από αυτές τις συνθήκες ο πρώτος φίλος πράγματι ψάχνει ψύλλους στ’άχυρα, ειδικά για το δημοκρατικό πολίτευμα που λογικά δεν θάπρεπε νάχει αδιέξοδα!

Η αλήθεια είναι ότι όλοι συνειδητοποιούμε τα αδιέξοδα της δημοκρατίας, αλλά επιλέγουμε τις εύκολες απαντήσεις που εύκολα μας οδηγούν στις δικές μας εξόδους διαφυγής. Κι όμως, αν ξέραμε πόσο σημαντική είναι η ελευθερία που βιώνουμε μέσα από το δημοκρατικό πολίτευμα δεν θα δυσανασχετούσαμε με τις κατά καιρούς διάφορες συμπεριφορές της νεολαίας. Μήπως δεν υπήρξαμε νέοι ; Και φυσικά σφάλλουμε οικτρά όταν θεωρούμε τα πάντα δεδομένα κι όταν πετάμε στο καλάθι των αχρήστων τις φωνές των νέων ανθρώπων που το μόνο που θέλουν είναι απλώς να μας ταρακουνήσουν. Κυκλοφορεί στην Ελλάδα το καινούργιο βιβλίο της Ινδής συγγραφέα Αρουντάτι Ρόι. Ωρες ώρες, ο καταγγελτικός της λόγος παραπέμπει στον αντίστοιχο λόγο του Γκάντι, που δίχως βία,σχεδόν παθητικά διεγείρει τις μάζες. «Η σκοτεινή πλευρά της δημοκρατίας» (εκδόσεις Ψυχογιός) είναι ο τίτλος του βιβλίου της Ρόι. Στην «Κ» παρουσίαση του βιβλίου έκνε ο Βασίλης Μαγκλάρας.

Στην Ινδία,οι εκλογές και ο κοινοβουλευτισμός δεν αποτελούν την ουσία της δημοκρατίας. Εχουμε μια δημοκρατία του φαίνεσθαι κι όχι του είναι.Η φτώχεια, η εργαλειακή πολιτική, τα αλλοτριωμένα μέσα ενημέρωσης, η αστυνομική βία, η καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων, η διαφθορά εξοργίζουν και διαψευδουν τα όνειρα. Τί γινεται τώρα , αναρωτιέται η Αρουντάτι Ρόι που η δημοκρατία και ελεύθερη αγορά έχουν συγχωνευθεί σ’ έναν αρπακτικό οργανισμό με μια τσακισμένη φαντασία που περιστρέφεται μόνο γυρω απο τη μεγιστοποίηση του κέρδους ; Οικείες οι εικόνες. Ποιός είπε ότι και στις δικές μας δημοκρατίες συμβαίνουν διαφορετικά πράγματα ; Απλώς εμείς έχουμε διολισθήσει στο επόμενο στάδιο, αυτό της πνευματικής και ηθικής παρακμής.Στη νοσηρότητα και την αδικαιολόγητη φιληδονία. Πολίτες που νομίζουμε ότι αναδύουμε άρωμα υψηλού γούστου !

Κάπως έτσι διανοούμενοι έφτασαν να συζητούν για τη «μεταδημοκρατία». Κάποιος έγραψε ότι η μεταδημοκρατία είναι η προσπάθεια του κρατικού κοινωνικού λόγου να εξηγήσει τα νέα φαινόμενα που επιδρούν στην σύγχρονη πολιτική.Αν και ελάχιστα πραγματα γνωρίζω επ’ αυτού, θα έλεγα απλουστευτικά ότι έχει να κάνει με το τέλος της πολιτικής σε μια εποχή όπου η κινητήρια δύναμη της δημοκρατίας, ο άνθρωπος, συνθλίβεται ανάμεσα στις ξεθωριασμένες ιδέες του και τη θλίψη της καθημερινότητάς του.

Ετσι έχουν τα πράγματα ; Κι η νεολαία στους δρόμους, μας λέει κάτι ; Οι άνθρωποι της τέχνης ; Οι διανοούμενοι που επιχειρούν να εκλαϊκεύσουν την έννοια της ρήξης με το χρόνο ; Ο βρετανός πολιτειολογος Κόλιν Κράουτς έγραψε βιβλίο με τον τίτλο «Μεταδημοκρατία», όπου σε γενικές γραμμές αναφέρεται στην εδραίωση μιας ασαφούς ταυτότητας των μεσαίων στρωμάτων που καθηλώνονται σε ρόλο παθητικού παρατηρητή. Ομως ας είμαστε σε εγρήγορση. Το πολίτευμα μας χρειάζεται να θωρακιστεί, αν δεν θέλουμε να ψελλίζουμε συνεχώς για αδιέξοδα…γιατί τότε δικαίως θα μας απαντούν ειρωνικά, «μα τί ψάχνεις τώρα, ψύλλους στ ‘ άχυρα;»

Δημοσιεύεται στην Καθημερινή 13-12-2009

ριτς