Οι σπουδαιότεροι έλληνες ζωγράφοι, παρουσιάζουν μέσα από τα έργα τους την ανθρώπινη μορφή

Οι σπουδαιότεροι έλληνες ζωγράφοι, παρουσιάζουν μέσα από τα έργα τους την ανθρώπινη μορφή. Η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου και το Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη παρουσιάζουν στους χώρους του Ιδρύματος την έκθεση «Η Ανθρώπινη Μορφή στην Ελληνική Ζωγραφική στον 20ο αιώνα» που παρουσιάζεται από 22 Ιανουαρίου.

73 μοναδικοί πίνακες στο Ιδρυμα Θεοχαράκη

 

Εβδομήντα τρεις μοναδικοί πίνακες της νεοελληνικής ζωγραφικής παρουσιάζονται στην έκθεση, με σκοπό να προβάλουν την περιπέτεια της ανθρώπινης μορφής στην ιστορία της ελληνικής ζωγραφικής, του 20ού αιώνα.

Γιάννης Μόραλης, Μορφή,1951, Αυγοτέμπερα σε ξύλο,49×38,Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Δωρεά του καλλιτέχνη

Η έκθεση αυτή δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει ότι η ανθρώπινη μορφή αποτελεί προσφιλές θέμα των καλλιτεχνών σ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Η αποδέσμευση από τον Ακαδημαϊσμό και η αυτονόμησή της στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Η θεματική αυτή έκθεση μας επιτρέπει επίσης να παρακολουθήσουμε τη σταδιακή αποδέσμευση της ανθρώπινης μορφής από τον ακαδημαϊκό νατουραλισμό και την εκφραστική της αυτονόμηση καθώς και την επίδραση που άσκησαν τα πρωτοποριακά κινήματα των αρχών του 20ού αιώνα στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική.

Γιάννης Τσαρούχης, Ναύτης,1938, Λάδι σε μουσαμά,100×70εκ., Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου,Δωρεά Υπουργείου Παιδείας

Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα των ζωγράφων: Συμεών Σαββίδη, Θάλειας Φλωρά Καραβία, Κωνσταντίνου Παρθένη, Θεόφραστου Τριαναταφυλλίδη, Σπύρου Παπαλουκά, Όθωνα Περβολαράκη, Περικλή Βυζάντιου, Γιώργου Μπουζιάνη, Νικόλαου Λύτρα, Γεράσιμου Στέρη, Γιάννη Τσαρούχη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Γιάννη Μόραλη, Διαμαντή Διαμαντόπουλου, Γεώργιου Βακιρτζή, Κωνσταντίνου Βυζάντιου, Παναγιώτη Τέτση, Δημοσθένη Κοκκινίδη, Χρίστου Καρά, Γιάννη Γαΐτη, Παύλου Διονυσόπουλου, Δημήτρη Μυταρά, Αλέκου Φασιανού, Αχιλλέα Δρούγκα, Χρόνη Μπότσογλου, Θανάση Μακρή, Μιχάλη Μαδένη, Ξενοφώντα Μπήτσικα, Γιώργου Ρόρρη κ.ά.

Νίκος Λύτρας, Προσωπογραφία του μικρού Κωνσταντίνου Μοντεσάντου,1914, Λάδι σε χαρτόνι,130×60, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου
Επιμέλεια έκθεσης: Λαμπρινή Καρακούρτη-Ορφανοπούλου, Επιμελήτρια Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου. Διάρκεια έκθεσης: 22 Ιανουαρίου έως 26 Απριλίου 2020.

Δημήτρης Μυταράς, Πέτσινα γάντια,1975, Λάδι σε μουσαμά,200×134,Εθνική Πινακοθήκη
«Η Ανθρώπινη Μορφή στην Ελληνική Ζωγραφική
20ός Αιώνας» / Από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου και του Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη
Από Τετάρτη 22 Ιανουαρίου ώρα 20.00
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗ

Μεσαιωνικές συμβουλές για ένα επιτυχημένο ρεβεγιόν

https://www.lifo.gr/articles/almanac/263717/mesaionikes-symvoyles-gia-ena-epityximeno-revegion

Οι Πολύ Πλούσιες Ώρες του Δούκα του Μπερί (γαλλικά: Les Très Riches Heures du duc de Berry) είναι ένα βιβλίο των ωρών, βιβλίο προσευχών που αντιστοιχεί στις προσευχές των ημερών του έτους και των ωρών της ημέρας. Η μινιατούρα που αντιστοιχεί στον Ιανουάριο παρουσιάζει την εορταστική ατμόσφαιρα που περιβάλλει τη γέννηση του Ιησού (από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Θεοφάνια). Ο δούκας του Μπερί κάθεται πίσω δεξιά, με την πλάτη στο τζάκι: είναι ντυμένος με μπλε χρώμα και φοράει γούνινο καπέλο, ένδειξη της κοινωνικής θέσης και του πλούτου του. Προσκαλεί τους καλεσμένους του σε πλούσιο τραπέζι. Πίσω του βρίσκεται η επιγραφή «Πλησίασε! Πλησίασε!». Αρκετοί οικείοι του δούκα πηγαίνουν προς αυτόν. Εν τω μεταξύ, οι υπηρέτες εργάζονται: οι οινοχόοι σερβίρουν ποτά. Στο κέντρο, από το πίσω μέρος φαίνονται δύο ακόλουθοι. Και οι δύο φορούν λευκό κασκόλ, σημάδι της συσπείρωσης των Αρμανιάκ κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου. Στην άκρη του τραπεζιού ένας ακόλουθος κόβει και σερβίρει ψωμί. Πάνω από το τζάκι είναι τα εμβλήματα του δούκα. Βλέπουμε επίσης κατοικίδια ζώα: δύο μικρά σκυλιά στο τραπέζι και ένα λαγωνικό στο έδαφος. Η ταπετσαρία στο πίσω μέρος της αίθουσας παρουσιάζει σκηνές μάχης, ίσως επεισόδια του Τρωικού Πολέμου. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η σκηνή της μικρογραφίας έλαβε χώρα στις 6 Ιανουαρίου 1414, στο Παρίσι, κατά τη διάρκεια των Θεοφανίων. Στο πάνω μέρος της μινιατούρας εμφανίζονται τα αστρολογικά σύμβολα του μήνα Ιανουαρίου: ο Αιγόκερως και ο Υδροχόος. (Wikipedia) Πηγή: www.lifo.gr

Στο βιβλιοπωλείο «Λεμόνι» η λογοτεχνία είναι μια υπέροχη ερωμένη

Ο Σπύρος Ξένος και ο Αυγουστίνος Γαρουφαλλής είναι οι πιο παθιασμένοι βιβλιοπώλες της πόλης.

Φωτογραφίες: Δημήτρης Κουλελής

popaganda.gr  Λινα Ρόκου

Tο βιβλιοπωλείο «Λεμόνι» γεννήθηκε το 1998 στον πεζόδρομο της Ηρακλειδών στο Θησείο. Ο Σπύρος Ξένος, εκεί γύρω στα 35 του, κι ενώ πριν δεν είχε καμία επαγγελματική σχέση με τον χώρο του βιβλίου αποφάσισε να γίνει βιβλιοπώλης. Την απειρία του αντιστάθμιζε η γνήσια, βαθιά αγάπη του για τη λογοτεχνία και οι γνώσεις του, γνώσεις που απέκτησε και συνεχίζει να αποκτά συνεχώς ακριβώς εξ αιτίας αυτής της αγάπης.

Λίγο καιρό αργότερα ο Αυγουστίνος Γαρουφαλλής έγινε ο δεύτερος βιβλιοπώλης του «Λεμονιού». Εδώ και πολλά χρόνια αποτελούν το ντουέτο των πιο ενημερωμένων ιδιοκτητών βιβλιοπωλείου.

Εάν θέλεις να μάθεις για νέες εκδόσεις, για αξιόλογες μεταφράσεις, να ανακαλύψεις σπουδαία αλλά παραγνωρισμένα αναγνώσματα παλιότερων περιόδων ο Αυγουστίνος και ο Σπύρος είναι οι άνθρωποι σου.

Το χαρακτηριστικό που μοιράζονται είναι το πάθος που έχουν να μιλούν για βιβλία. Και την πρώτη φορά που θα έρθεις στο «Λεμόνι» σίγουρα κάτι θα μάθεις, θα σου προτείνουν τι οι ίδιοι αγαπούν, θα σε ακούσουν για το τι εσύ αναζητάς. «Μα το θέμα είναι ότι όσο μαθαίνεις εσύ άλλο τόσο μαθαίνω κι εγώ όταν έρχεσαι στο βιβλιοπωλείο και μιλάμε για βιβλία» είναι η κοινή αντιμετώπιση και των δύο για τους πελάτες τους, γι’ αυτό ίσως αναπτύσσουν τόσο ιδιαίτερη, εντελώς διαδραστική, σχέση με αυτούς. «Τη δουλειά σου αλλά και κάθε σχέση στη ζωή σου πρέπει να την αντιμετωπίζεις ως ερωμένη, γιατί αν γίνει σύζυγος χάνεται το πάθος, θα βαρεθείς και θα σε βαρεθεί κι αυτή. Σε όλα μας πρέπει να είμαστε εραστές».

«Αντιμετωπίζω τη λογοτεχνία σαν ένα τόπο αλλού, ποτέ δεν είμαι σίγουρος αν είναι φανταστικός. Πάντα έχω ένα ερωτηματικό αν όλα αυτά που διαδραματίζονται και περιγράφονται σε ένα βιβλίο θα μπορούσαν να είναι και πραγματικά», εξηγεί ο Σπύρος.

To «Λεμόνι» είναι ένα μικροσκοπικό αλλά απολύτως ενημερωμένο βιβλιοπωλείο στο Θησείο.

 

Συχνά φιλοξενεί εικαστικές εκθέσεις.

Ένα χαρακτηριστικό του βιβλιοπωλείο «Λεμόνι» είναι το πολύ μικρό του μέγεθος, γύρω στα 20 τ.μ. Η γέννηση του σε μια εποχή που ξεφύτρωναν τα μεγάλα βιβλιοπωλεία ήταν ένα ρίσκο, ένα ρίσκο που πέτυχε. Σε έναν τόσο μικρό χώρο δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τον άνθρωπο που θα έρθει σαν κάποιο πολύ κοντινό σου. Ο Αυγουστίνος λέει ότι οι πελάτες που πλέον είναι θαμώνες, και αυτοί αποτελούν την πλειονότητα στο «Λεμόνι», είναι γι’ αυτόν συγγενείς.

Όλα αυτά φαντάζουν ίσως ιδανικά, ίσως ουτοπικά. Λίγο χρόνο όμως να αφιερώσεις και να κάτσεις στα φιλόξενα τραπεζάκια στον πεζόδρομο ή στον εσωτερικό χώρο του βιβλιοπωλείου ή ακόμη και στην χαριτωμένη αυλή του -που το καλοκαίρι φιλοξενεί παρουσιάσεις βιβλίου- απλώς συνειδητοποιείς ότι είναι η καθημερινότητα του Σπύρου και του Αυγουστίνου. Όση ώρα ήμασταν εκεί, ο φωτογράφος κι εγώ, παρατήρησα ότι δύο βιβλιοπώλες τους ήξεραν με τα μικρά τους ονόματα όσους έμπαιναν στο μαγαζί. Ένας κύριος πήρε βιβλία συνολικής αξίας περίπου 150 ευρώ και είπε στον Αυγουστίνο «Ξέρεις ότι δεν χωρούν όλα σπίτι, παίρνω αυτό μαζί μου για την ώρα, τα υπόλοιπα σιγά σιγά» κι αυτό ήρθε απολύτως φυσικά όπως και η κυρία που άρχισε να συζητά με τον Σπύρο για έναν νέο μεταφραστή από τα γαλλικά.

Το «Λεμόνι» αγαπάει την ποίηση.

Το «Λεμόνι» που έχει όλα τα σωστά χαρακτηριστικά ενός απόλυτα ζεστού, φιλόξενου, οικείου χώρου και αποτελεί ταυτοχρόνως μια μικρογραφία γειτονιάς που όλοι οι γείτονες έχουν το ίδιο πάθος, έχει ξεφύγει προ πολλού από τον χαρακτηρισμό «συνοικιακό» βιβλιοπωλείο, όχι μόνο γιατί είναι πραγματικά απίστευτος ο πλούτος γνώσεων αλλά το μεράκι των ιδιοκτητών του αλλά και γιατί εξ αιτίας τους κάθε λάτρης του βιβλίου έρχεται εδώ από κάθε γωνιά της Αθήνας, ειδικά αν αγαπά την ποίηση και βιβλία που ίσως δε θα βρει εύκολα σε ένα μεγάλο μεν, λογικής σούπερ μάρκετ δε, βιβλιοπωλείο.

Στο τόσο δα χώρο του φιλοξενούνται συχνά εικαστικές εκθέσεις, γιατί αν υπάρχει θέληση όλοι οι καλοί χωράνε. Αυτή την περίοδο στο «Λεμόνι» παρουσιάζεται η έκθεση «Ο τόπος των ονείρων», με έργα επτά καλλιτεχνών και συγκεκριμένα των Ηώς Αγγελή, Αλέξανδρου Ίσαρη, Λίζης Καλλιγά, Ισμήνης Καρυωτάκη, Βασιλικής Πανταζή, Μάριου Σπηλιόπουλου και Εύης Τσακνιά.

Αν αγαπάτε τη λογοτεχνία θα λατρέψετε το «Λεμόνι».

Λίγο πριν φύγει ο Σπύρος λέει ότι θέλει να μου δωρίσει ένα βιβλίο. Παίρνει στα χέρια του το μυθιστόρημα «Τα αστέρια του Σιντί Μουμέν» του μαροκινού συγγραφέα Mahi Bibebine (μετάφραση Έλγκα Καββαδία, εκδόσεις Άγρα) και μου εξηγεί την υπόθεση και ότι θέλει να μου δώσει ένα βιβλίο που αγαπά. «Θα το διαβάσεις; Θέλω να σου δώσω ένα βιβλίο που το βρήκα εξαιρετικό. Ωραία. Περιμένω οπωσδήποτε να μου πεις πώς σου φάνηκε».

Βγαίνοντας έξω στον πεζόδρομο έχω καταλήξει ήδη ότι δεν γίνεται να μην αγαπήσεις το «Λεμόνι» αν αγαπάς τη λογοτεχνία.

Η τελετουργία των δώρων και ο κακορίζικος τραπεζίτης Εμπενίζερ Σκρουτζ

Γράφει η Ρίτσα Μασούρα

 φωτ. «A Christmas Toy Story».

 

Το πανηγύρι των δώρων, λοιπόν. Eνα φανταχτερό αλισβερίσι με πανέμορφα κουτιά, πολύχρωμους φιόγκους και… μεγάλες δόσεις υποκρισίας. Kάθε χρόνο τέτοια εποχή οι αντοχές του καταναλωτή δοκιμάζονται αγρίως. O επιμερισμός της δαπάνης για τα δώρα, η επιλογή, κυρίως όμως η σκοπιμότητα της κίνησης, σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν σημείο τριβής μεταξύ των μελών της οικογένειας και σε εξίσου πολλές περιπτώσεις γίνεται αιτία παρεξηγήσεων ακόμη και μεταξύ φίλων. O μισάνθρωπος και τσιγκούνης τραπεζίτης Εμπενίζερ Σκρουτζ  (Xριστουγεννιάτικα Kάλαντα του Nτίκενς) είναι ο πιο γνωστός κακορίζικος τύπος της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Ωστόσο, ο Nτίκενς θεωρείται ξεπερασμένος. Αντικαταστάθηκε από τον σύγχρονο κύριο Tζόελ Γουαλντφόγκελ, καθηγητή στο πανεπιστήμιο Wharton της Πενσιλβάνια.

Scroogenomics είναι ο τίτλος του βιβλίου του Tζόελ Γουαλντφόγκελ και καταπιάνεται με το ετήσιο όργιο της τελετουργίας των δώρων, το οποίο κατά τη γνώμη του πρέπει επειγόντως να κόψουμε. Στις ΗΠΑ κάθε τέτοια εποχή , αυτή η συνήθεια κοστίζει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια. Με όπλο την επιστημοσύνη του, ο καθηγητής επιχειρηματολογεί πάνω στη δωρομανία και μας προτείνει να το σκεφτούμε διπλά και τριπλά την επόμενη φορά που θα αποφασίσουμε να αγοράσουμε δώρα για τους φίλους. H θεωρία του είναι απλή. O καθένας γνωρίζει τι σημαίνει για την ψυχολογία του ατόμου να ξετυλίγει ένα υπέροχο περιτύλιγμα και να βρίσκει μέσα ένα ακαλαίσθητο γυάλινο διακοσμητικό. Τζάμπα, ο κόπος, θα πει τσιτωμένος. H διαφορά εκτίμησης της αξίας αυτού που κάνει το δώρο και εκείνου που το δέχεται, είναι η λεγόμενη «απώλεια». Μα, πώς είναι δυνατό μια κίνηση,  πολλές φορές τόσο τρυφερή,  να αφήνεται πάνω στο ψυχρό εργαστήρι ενός οικονομικού αναλυτή; Αλλά ο καθηγητής Γουαλντφόγκελ είναι πεπεισμένος ότι οι αποδέκτες δώρων υποβαθμίζουν την αξία τους κατά 16%. Aν λοιπόν σκεφτούμε ότι οι Αμερικανοί δαπανούν περίπου 50 δισ. δολάρια σε δώρα, η απώλεια ανέρχεται σε 8 δισ. δολάρια! Προφανώς όμως ο καθηγητής Γουαλντφόγκελ έχει τύψεις. Προτείνει, λοιπόν, να βάλουμε στην άκρη τα δώρα της θείας ή του παππού, άντε και του εραστή μας.

Ο αντίλογος στα οικονομικά του σύγχρονου «Σκρουτζ» έρχεται μέσα από το βιβλίο Shoptimism, του συγγραφέα τηλεοπτικών σειρών Λι Αϊζεμπεργκ, όπου βεβαίως διευκρινίζεται ότι η Αμερική δεν θα πάψει ποτέ να καταναλώνει. Αν κάτι, όμως, αξίζει να συνυπολογιστεί στο συνολικό κόστος του δώρου είναι η συναισθηματική φόρτιση της επιλογής. Oι συζητήσεις, οι διχογνωμίες, το μέτρημα ξανά και ξανά, τα πισωγυρίσματα, η στιγμή που το δώρο τοποθετείται στο κουτί κι ύστερα ο φιόγκος. Η κορύφωση της πράξης κι όχι τα χρήματα. Eίναι αλήθεια πως πίσω από κάθε δώρο κρύβονται κανόνες και συμπεριφορές. Η δυναμική της αμοιβαιότητας και της υποχρέωσης, του οικονομικού και ψυχολογικού χρέους, αλλά και της συμβατικότητας. Όμως, ένα στοιχείο που κάνει το δώρο προκλητικό και ακατανίκητο, είναι οι υστερόβουλες σκέψεις του δωρητή. Υπάρχουν άνδρες που στην προσπάθειά τους να ρίξουν μια γυναίκα, τη δελεάζουν μ’ ένα εντυπωσιακό δώρο. Είναι σαν να περνούν την αυλόπορτα του σπιτιού, πριν κατακτήσουν την ενδοχώρα. Eνα πολύ ακριβό δώρο στην αρχή μιας σχέσης μπορεί να εκληφθεί ως σεξουαλική δωροδοκία, ενώ οι γυναίκες που αποδέχονται τέτοια δώρα, ενδεχομένως να αποδεχθούν και τα επέκεινα του δώρου.

Τα δώρα είναι το πιο φαντεζί κομμάτι των ημερών. Kι ύστερα τι; Ίσως το βόλεμα μέσα στο επιτηδευμένο κλίμα της προσποιητής χαράς, της επιδειξιομανίας της πιθανής κρασοκατάνυξης, της προσπάθειας να κουβεντιάσουμε σε χαμηλούς τόνους. Κουβέντες για τον Θεάνθρωπο, για την ποιότητα της ζωής που υποβαθμίζεται, για τη νεολαία που δεν χαμογελάει ανέμελα, για τον λαθρομετανάστη που το βράδυ των Χριστουγέννων θα ξαπλώσει κατάκοπος ανάμεσα σε πριονίδια, σε στρατιωτικές κουβέρτες, ανάμεσα σε μωρά που θα αναζητούν το στήθος της μητέρας και σε ομο-ενοίκους που θα ονειρεύονται μια θέση δίπλα στο παράθυρο. Γιατί σχεδόν τα πάντα είναι θέα.

… Χίλιες Eυχές, μην ξοδευτείτε παραπάνω από αυτό που μπορείτε. Tο δόσιμο ψυχής είναι αυτό που θα λειτουργήσει ως επένδυση στο μέλλον, κι όχι το δώρο, όσο καλοπροαίρετο κι αν είναι

.

Παραδώσου Φρίξο!

Γράφει  η Λένα Μερίκα* 

Παράτα Φρίξο το ύφος του ελληνόψυχου καμπόσου!

Ως Κλέων Γρηγοριάδης αμυνόμενος κορδώσου,

μα για γουρούνια και φονιάδες μη μιλάς! Καμώσου,

στου Χρυσοχοϊδη τους σκληρούς τους μπάτσους παραδώσου!

Με τις επιταγές του καπιτάλα συμμορφώσου –

μη χολοσκάς, στο τέλος θα περάσει το δικό σου!

Χαλάρωσε, που λέει κι ο Τραμπ στην οργισμένη Γκρέτα.

Τράβα σε κανα σινεμά, κάνε καμιά ξεπέτα,

αντί στην πρώτη θέση να αράζεις μεσ’ στο τρένο

και να το παίζεις νιάτο ξέμπαρκο και στερημένο

που ομού με τα μπαγκάζια ταξιδεύει στiβαγμένο.

Ή, όπως ο Πολάκης Πολ προτρέπει τον Σημίτη,

σε τρύπα τρέχα να κρυφτείς, τσάι να ρουφάς στο σπίτι.

Να μη σε παρασύρει ο Τουρκαλάς, που λέει κι ο Δένδιας,

σ’ επίπεδο βαλκάνιου καυγατζή, που λόγω ένδειας

στον κάθε εξ Ιεράπετρας εκμαυλιστήν ενδίδει

και φέικ νιους  περί φλερτ με Σκάρλετ Γιόχανσον διαδίδει.

Ο Κώστας αχ! Καραμανλής ποτέ νταβατζιλίκια

δεν θ’ ανεχθεί από τους συνδικάλες τα καθίκια,

Με brain gain άξιους Έλληνες θα επαναπατρίσει

από τα ξένα, κι εργοδότες, λέει, θα επιδοτήσει

για ένα έτος ή και δυό, τους νιούς για να προσλάβουν.

Λαβόντες θείαν φώτισιν θα παν να μεταλάβουν

όσοι μια τέτοια ιδέα αδυνατούν να καταλάβουν.

Γι’ αυτούς ένα επίδομα ο Ευκλείδης θε να δώσει

ώστε το real ρεμπέτικο το άσμα ν’ αναβιώσει,

τους ανεπούλωτους καημούς να σβήνει του κοσμάκη.

Να, δες τί έλαβε χώρα στο πολύπαθο Κουκάκι:

Για να γλιτώσουν τα παιδιά απ’ τους οργίλους μπάτσους

που ξεβρακώνουν κοπελιές μπροστά σε λάγνους τσάτσους,

σε φρούριο οχυρώθηκαν αγνοί καταληψίες

κι οργίλοι μπαχαλάκηδες υπό τις ευλογίες

φορέων προοδευτικών, και πυρπολούν καφάσια

στο δρόμο εκτοξεύοντας τηγάνια και φαράσια.

Αν θες κι εσύ συμμετοχή στο μπάχαλο, στοχάσου:

Καλό είναι να ‘χεις δίπλα το μπαμπά και τη μαμά σου

για σέ να καθαρίζουν. Να μην είναι πρόβλημά σου

των Δέλτα-μπαχαλάκηδων οι απεχθείς απρέπειες –

φρόντισε ο Τόσκας να υποστούν τις πρέπουσες συνέπειες.

Στα Εξάρχεια ομάδες άναρχων Ελλήνων μα και ξένων

καίνε και ξανακαίνε το δεντρί των Χριστουγέννων.

Οι φωτισμοί των δρόμων λοιδορούνται μετ’ επαίνων,

ενώ η ΝουΔου, στα πλαίσια διαγραφής χρεών της πείνας,

χαρίζει μύρια δυόμισυ στο Δήμο Σαλαμίνας,

την πρόσφατη τιμώντας νικηφόρο ναυμαχία.

μα και φυλλάδες σκόπευε να χρηματοδοτήσει,

αν οι αστοί με Μακελειό δεν είχαν απειλήσει.

Οι χαίδεμένοι του μετρό κηρύσσουν απεργία,

τις απειλές του Ερντογάν ακούω απ’ τα ηχεία:

Δεν δικαιούνται να ομιλούν γι’ Αρμένιους οι ΗΠΑ

που στο Βιετνάμ ξοπίσω τους αφήσανε μια τρύπα

και τους Ινδιάνους ξέκαναν. Ορίστε, είπα-ξείπα!

Μας λέει πως της Ευρώπης ειν’ αυτός ο οικοδεσπότης,

καθήμενος ως τσάρος στη χρυσή του πολυθρόνα.

Ω, πόσα ευρωμιλιούνια του οφείλει η ανθρωπότης!

Του Σύριζα βουλεύτρια, δηλωμένη μπατσοκτόνα,

μετά την κρυολουσία της απ’ τη ΝουΔου δηλώνει

πως δεν είν’ όλοι οι μπάτσοι δα γουρούνια δολοφόνοι –

και τ’ απαυτά της Πάολας δεν είναι σιλικόνη!

Κατόπιν τούτου δαγκωτή ψηφίζω Κασιμάτη.

Απ’ το Πασόκ στον Σύριζα ειν’ ένα μονοπάτι,

από τον ΓΑΠ ως τη Βουλή, δυο δάχτυλα και κάτι!

# Η φωτογραφία του σημερινού Φρίξου είναι από το χρονολόγιο στο facebook της Μαρίας Κλωνάρη

«Η άλλη αλήθεια»

Γράφει η  Ρίτσα Μασούρα

Η ιστορία γράφεται πάντα με το χέρι των νικητών. Οι νικητές διαμορφώνουν τις παραμέτρους της, ιεραρχούν τα γεγονότα και πολλές φορές τα περιβάλλουν με τον ανάλογο μύθο. Και στην περίπτωση της Χιροσίμα ή του Ναγκασάκι, η κρατούσα άποψη είναι ότι ο Χάρι Τρούμαν, λαμβάνοντας υπ’ όψιν του τις μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές σε περίπτωση που οι αμερικανικές δυνάμεις θα εισέβαλαν στην Ιαπωνία, αποφάσισε να ρίξει την ατομική βόμβα, η οποία υποχρέωσε τη χώρα του Χιροχίτο να παραδοθεί.

Υπάρχει όμως και μια άλλη άποψη, που κανείς δεν μπορεί άκριτα να υιοθετήσει, καθότι μη ιστορικός· μπορεί όμως να την παραθέσει, αφήνοντας τους σύγχρονους οδοιπόρους να αναζητήσουν τη δική τους ιστορική περιπέτεια. Την άλλη άποψη επιχειρεί να προβάλει μέσα από το προς έκδοση βιβλίο του «Racing the Enemy» ο Ιάπωνας ιστορικός Tsuyoshi Hasegawa, διευθυντής του Κέντρου Μελέτης του Ψυχρού Πολέμου στο Πανεπιστήμιο Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνιας. Σε συνέντευξή του, την οποία έδωσε σε δημοσιογράφο του «Νουβέλ Ομπσερβατέρ» ο διακεκριμένος καθηγητής θεωρεί ότι τρεις άνθρωποι, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, ο Στάλιν και ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Χιροχίτο, θα μπορούσαν να σώσουν τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Κανείς όμως δεν το τόλμησε. Τον Αύγουστο του 1945, μια μόνη σκέψη κυριαρχούσε στο μυαλό των τριών: ποιος θα ήλεγχε την Ιαπωνία και την Ασία μετά το τέλος του πολέμου. «Τα υπόλοιπα δεν είχαν καμιά σημασία», δηλώνει ο καθηγητής. Ομως, μετά το τέλος του πολέμου, κανείς δεν παραδέχτηκε τη λογική αλληλουχία της σκέψης του. Η αλήθεια, άλλωστε, ήταν ανομολόγητη, γι’ αυτό και ξανάγραψαν την ιστορία – κυρίως ο Τρούμαν και ο Χιροχίτο, λέει ο καθηγητής. Κατά τον Ιάπωνα ιστορικό, ήταν ο Τρούμαν που επέλεξε τον πρώτο στόχο. Στα τέλη του Απριλίου του 1945, ο υπουργός Πολέμου Χένρι Στίμσον του ζήτησε να παρέμβει, προκειμένου να πείσει τον επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος, στρατηγό Γκρόουβς, να μη ρίξει την ατομική βόμβα πάνω από το Κιότο, την παλιά πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Πίστευε ότι το σοκ στον γιαπωνέζικο πληθυσμό θα ήταν τέτοιο ώστε ο αυτοκράτορας δεν θα είχε καμιά άλλη επιλογή από το να παραδοθεί.

Ο υπουργός Πολέμου, όμως, δεν συμφωνούσε με αυτή την επιλογή όχι για λόγους ηθικής, αλλά καθαρά για πολιτικούς λόγους. Είπε, λοιπόν, στον Τρούμαν (παραθέτω τμήματα της συνέντευξης του Ιάπωνα ιστορικού στο «Νουβέλ Ομπσερβατέρ») ότι το να πληγεί το Κιότο, κέντρο πολιτιστικό και θρησκευτικό της Ιαπωνίας, θα λειτουργούσε αρνητικά για τις ΗΠΑ, θα αμαύρωνε την εικόνα τους και ενδεχομένως η διεθνής κοινότητα να χαρακτήριζε αυτές τις πράξεις «βαρβαρότητες», όμοιες με εκείνες των ναζιστών. Ο υπουργός Πολέμου προτιμούσε τη Χιροσίμα, άγνωστη πόλη στους πολλούς. Ο Χάρι Τρούμαν γέλασε στην αρχή και στη συνέχεια είπε στον υπουργό του ότι είχε δίκιο. Ο Τρούμαν πίστευε, όπως και οι στρατηγοί του, ότι έπρεπε να ριφθούν δύο ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία. Η πρώτη για να αναδειχθεί η δύναμη των πυρηνικών όπλων, η δεύτερη για να φανεί ότι οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν στην κατοχή τους περισσότερες της μιας πυρηνικές βόμβες. Το Ναγκασάκι ήταν στη λίστα των πιθανών στόχων, αλλά στην τρίτη θέση. Στη δεύτερη βρισκόταν η πόλη Κοκούρα. Την ημέρα όμως που η δεύτερη βόμβα ήταν έτοιμη, ο καιρός χάλασε πάνω από την Κοκούρα.

Eτσι ο πιλότος στράφηκε προς το Ναγκασάκι, τον τρίτο προγραμματισμένο στόχο. Πέταξε, λοιπόν, πάνω από την πόλη, όπου διαπίστωσε ότι και εκεί ο καιρός θα του δημιουργούσε προβλήματα εξαιτίας της χαμηλής ορατότητας. Τη στιγμή όμως που το αμερικανικό αεροπλάνο πετούσε πάνω από το στάδιο του Ναγκασάκι, ο αέρας έδιωξε τα σύννεφα και ο πιλότος άδειασε το τρομερό υλικό του. Φαίνεται όμως ότι η Ιαπωνία παραδόθηκε εξαιτίας της σοβιετικής απειλής και όχι λόγω των βομβαρδισμών.

Ο Ιάπωνας ιστορικός πιστεύει ότι οι συμπατριώτες του στρατιωτικοί ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν δέκα ή και εκατό Χιροσίμες προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία. Επισήμως όμως, ο αυτοκράτορας πήρε την ιερή απόφαση να παραδοθεί αποτρέποντας την καταστροφή του λαού του. Μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο Χιροχίτο ήλπιζε ότι θα μπορούσε έστω και την τελευταία στιγμή να διαπραγματευτεί με την Ουάσιγκτον. Πώς; Κερδίζοντας αυτό που αποκαλούσε καθοριστική μάχη. Πίστευε ότι κάποια ημέρα οι Αμερικανοί, είτε βομβάρδιζαν είτε όχι, θα εισέβαλαν στην Ιαπωνία και ότι επί του εδάφους του, ο ιαπωνικός στρατός θα τους γονάτιζε, γεγονός που θα υποχρέωνε την Ουάσιγκτον να αποδεχθεί τους δικούς του όρους ανακωχής. Στη συνέντευξη, τίθεται θέμα «εγκλημάτων πολέμου» εκ μέρους των ΗΠΑ, αλλά ο Ιάπωνας ιστορικός αδυνατεί να χτίσει εύκολα τα επιχειρήματά του, γνωρίζοντας προφανώς ότι ο αντίλογος θα είναι κατά πολύ ισχυρότερος.

Προς μια άλλη Ευρώπη

Η Ε.Ε. δημιουργήθηκε από τις κοινωνίες που έτρεμαν το παρελθόν. Τώρα οι Ευρωπαίοι τρέμουν το μέλλον.
Ευρωπαίος αναλυτής, 2019

 

Όταν το 1957 ιδρύθηκε η ΕΟΚ, ο στόχος ήταν η εδραίωση της ειρήνης μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Για τη γενιά του πολέμου η ένωση ήταν κάτι περισσότερο από μια τελωνειακή ελευθερία εμπορίου βιομηχανικών και αγροτικών  προϊόντων και συνδιαχείριση του άνθρακα και του χάλυβα. Πάντα ήταν κάτι περισσότερο∙ από την εποχή που ο Βίκτορ Ουγκό, το 1849, είχε μιλήσει για Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης στο Διεθνές Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι.

Η Ε.Ε. στα εβδομήντα χρόνια της ύπαρξής της είχε επιτυχίες και αποτυχίες –μαζί με πολλά ναρκωτικά: συντηρητισμό, ριζοσπαστισμό, ουτοπισμό, χριστιανισμό, αψέντι, αλκοόλ… να γεμίζουν τη μαύρη τρύπα με όψεις που κάνουν τις ίντριγκες και τους πολέμους της Ευρώπης να περιφέρονται σαν φαντάσματα.

Μαζί με τις αβλεψίες της νομισματικής αρχιτεκτονικής , οι αδυναμίες φάνηκαν στα τελευταία δέκα χρόνια. Οι Ευρωπαίοι το αναγνωρίζουν αυτό. Ολοι θέλουν μια άλλη Ευρώπη. Παρόλα αυτά, το στοιχείο του αιφνιδιασμού κινδυνεύει να γίνει κυρίαρχο, όπως είχε γίνει με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου και όπως ξανάγινε με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σε κάθε περίπτωση, είναι ανεύθυνη η κουβέντα για το σκορ του εθνικού ντέρμπι Τσίπρας-Μητσοτάκης, και δεν είναι οι ευρωεκλογές –όπως θέλει ο κ. Μητσοτάκης‒ μία αναμέτρηση που, την επόμενη μέρα, θα δρομολογήσει αλλαγή φρουράς. Μπορεί στη Ν.Δ. το όραμα για το ευρωπαϊκό μέλλον –υποθέτοντας ότι υπάρχει τέτοιο‒ να εξαντλείται από το αν θα κυβερνά ο Κυριάκος ή από το αν ο Αδωνης θα στήνει ειδικά δικαστήρια.

Όμως, αυτό που, κυρίως, αφορά τους Ελληνες είναι το μεγάλο κάδρο: η Ευρώπη, το μέλλον της, η θέση της στον Κόσμο, η ένωση των λαών της, η μεταξύ τους αλληλεγγύη, η αδελφοσύνη και η άνοδος της ευημερίας σε πλαίσιο ειρήνης και δημοκρατίας. Ενδιαφέρει η μοίρα της Ελλάδας.

Κακά τα ψέματα, το ζήτημα που απασχολεί σήμερα περισσότερο τους Ευρωπαίους δεν είναι μονοσήμαντα η μετανάστευση, αλλά η οικονομία. Ενδιαφέρει η ανισότητα που αυξάνεται σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ και η απόκλιση Βορρά-Νότου εξαιτίας της κρίσης και της οικονομικής στασιμότητας.

Αυτό που διαφεύγει σήμερα ότι σε 11 από τις 14 χώρες (από πρόσφατη δημοσκόπηση του ινστιτούτου YouGov και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων), η πλειονότητα αναγνωρίζει ότι η πραγματικότητα στην Ευρώπη είναι αυτή του ανταγωνισμού και της σύγκρουσης και όχι της συνεργασίας∙ ότι εντός των επόμενων 10-20 ετών –αν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές‒ θα είναι αναμενόμενη μια πιθανή κατάρρευση της Ε.Ε.

Αν αναλογιστεί κάποιος ότι το σχέδιο της ένωσης της Ευρώπης ήταν κάποτε φάρος ελπίδας ‒όχι για τους λαούς της Ευρώπης αλλά για τους λαούς του Κόσμου‒, για μια παγκόσμια συνεργασία βασισμένη σε πανανθρώπινες αξίες, αποτελεί δυσοίωνη αναστροφή η πτώση της μεταψυχροπολεμικής αυτοπεποίθησης και η άνοδος της εθνικιστικής αναδίπλωσης.

Επομένως, έχει σημασία το ποιος θα ηγηθεί της Ε.Ε. για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ποιος θα αντικαταστήσει τον Γιούνγκερ στη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ποιος θα είναι ο Υπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής στη θέση της Φεντερίκα Μογκερίνι και, κυρίως, ποιος θα διαδεχθεί τον Μάριο Ντράγκι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Σημασία θα έχει η αντικατάσταση της νεοφιλελεύθερης συμμαχίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που δημιούργησε τα προβλήματα στην Ε.Ε. και επέβαλε την αγοραία και ιδιοτελή διαχείριση των σύνθετων κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών υποθέσεων, με ανευθυνότητα, εγωισμούς και ρηχότητα.

Μεγαλύτερη, συνεπώς, σημασία θα έχει η προώθηση δυνάμεων της συνοχής μέσω της κοινωνικής σύμβασης που θα περιλαμβάνει πρόνοιες, από τις διαταραχές στις αγορές εργασίας μέχρι την περιβαλλοντική προστασία, στα αυριανά ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Η εικαζόμενη ανάκαμψη του ευρωπαϊκού εθνικισμού και του ακροδεξιού αντιευρωπαϊσμού θα έχει συνέπειες που θα οξύνουν τις αποτυχίες της Ευρώπης. Αυτό που δεν ξέρουμε ακόμα είναι το μέγεθος των ζημιών.

Ωστόσο, κοιτώντας μπροστά, η Ευρώπη θα μπορούσε να ξαναγίνει φάρος ελπίδας σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ανταγωνιστικές δυνάμεις: από την κινεζική αμετροέπεια του Σι Τζινπίνγκ και τον ρεβιζιονισμό του Πούτιν μέχρι τις αμφιθυμίες του Ντόναλντ Τραμπ ‒ κάτι που δείχνει ότι δεν είναι πλέον δεδομένη η φιλία και η συμμαχία με τις ΗΠΑ.

Σίγουρα, η απόσταση του χώριζε τον Γερμανό Μπίσμαρκ (που έλεγε το 1872 πως «η Ευρώπη είναι μια γεωγραφική έκφραση») από τον Γάλλο Πολ Βαλερί (που έλεγε το 1919 πως «Ευρώπη και Ευρωπαίος είναι μια έννοια κάπως ευρύτερη από γεωγραφική… είναι κάπως λειτουργική»), είναι τεράστια, όπως τεράστιες  είναι οι αποστάσεις ελπίδας και απελπισίας, παρελθόντος και μέλλοντος. Οι Ευρωπαίοι δείχνουν να νοιάζονται για το παρόν, το διεκδικούν και, όπως πάντα, θα το πετύχουν. Το ερώτημα είναι προς ποια κατεύθυνση θα το στρέψουν. Κοντός ψαλμός…

ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ