Ο Ουμπέρτο Εκο, οι Ιταλοί και ο φασισμός

Θα συνεχίσω να αναρωτιέμαι: Κινδυνεύει, άραγε, η δημοκρατία στην Ιταλία ; Κι αν ναι, οι Ιταλοί κλείνουν τ ‘ αυτιά τους στις σειρήνες ενδεχόμενου φασισμού; Τόσο πολύ πια έχουμε απομακρυνθεί από τα τραγικά γεγονότα που προηγήθηκαν του Β’Παγκοσμίου Πολέμου ; Τόσο λίγη είναι η τσίπα που μας απέμεινε;

Το ξέρω. Ο κρίκος εμπιστοσύνης που ένωνε τον κόσμο με τους πολιτικούς έχει προ πολλού γίναι κομμάτια. Ο πολιτικός εξελίχθηκε σε καρικατούρα και πιθανώς σε αποτυχημένο καρατερίστα. Κι ο κόσμος , φορτισμένος πάντα, αλλά και απαυδησμένος, αδιάφορος, αλλά και αναιδώς απαιτητικός ως προς το ατομικό του συμφέρον, μ έναν πρωτόγνωρο υλισμό στο μυαλό του, δεν καρτεράει τίποτα. Αφήνεται στο τυχαίο και στο εύκολο.Αφήνει το μυαλό του να καρκινοβατεί. Αν ο Μπερλουσκόνι του υπόσχεται ότι θα καθαρίσει για πάρτι του, ότι θα μαζέψει τους ξένους, τους περιθωριακούς, τους αναρχικούς, τους αναρχοαυτόνομους και γενικώς οτι ενοχλεί το οπτικό του πεδίο, γιατί να μην τον ακολουθήσει; Αν ο Μπερλουσκόνι με τα καμώματα του ικανοποιεί τους μύχιους πόθους του, γιατί να μην τον κάνει  ίνδαλμα ; Και όπως λέει ο Ουμπέρτο Εκο, δεν είναι ο Μπερλουσκόνι το πρόβλημα. Είναι οι Ιταλοί που τον ψηφίζουν.

Ο Ουμπέρτο Εκο παρεμβαίνει συχνά στα δημόσια πράγματα της χώρας του. Κι ο Ντάριο Φο παλιότερα το ίδιο έκανε. Ο φόβος ενός νεοφασισμού( μεταφασισμού κατα το μεταμοντέρνο) τρομάζει κάποιους και δημιουργεί μικρές νησίδες αντίδρασης.

Γράφει,λοιπόν, ο Εκο στην Espresso.«Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν είναι το πρόβλημα της Ιταλίας. Η ιστορία είναι γεμάτη με τυχοδιώκτες, που δεν στερούνται χαρισμάτων, έχουν μια κακή αίσθηση του κράτους, αλλά μια πολύ ανεπτυγμένη αίσθηση των δικών τους συμφερόντων, οι οποίοι θέλησαν να εγκαθιδρύσουν μια προσωπική εξουσία, παρακάμπτοντας τα κοινοβούλια, τους δικαστές και τους θεσμούς.Όταν η κοινωνία τους το επιτρέπει, γιατί να τα βάζουμε μαζί τους κι όχι με την κοινωνία που τους επέτρεψε να το πράξουν;»

Είναι επομένως ανώφελο να τα βάζουμε με τον Μπερλουσκόνι, ο οποίος κάνει μόνο τη δουλειά που τον συμφέρει. Η πλειοψηφία των Ιταλών είναι αυτή που αποδέχθηκε τη σύγκρουση συμφερόντων για την οποία ευθύνεται ο Ιταλός πρωθυπουργός, ο οποίος έχει στην ιδιοκτησία του την αυτοκρατορία Fininvest, η οποία ελέγχει κυρίως τον τηλεοπτικό όμιλο Mediaset. Ο Eκο καταγγέλει την «άρρωστη κοινωνία» στην Ιταλία και υπερασπίζεται την ελευθερία του Τύπου, η οποία απειλείται από νομοσχέδιο που προβλέπει πολύ βαριά πρόστιμα για τα άρθρα που αναφέρονται σε έρευνες των ανακριτικών αρχών ή σε δίκες που βρίσκονται σε εξέλιξη. «Στις ‘υγιείς’ δημοκρατίες δεν χρειάζεται να υπερασπιστεί κανείς την ελευθερία του Τύπου επειδή κανείς δεν σκέφτεται να την περιορίσει», σημειώνει. Και γιατί να σημάνει κανείς συναγερμό, αν η ιταλική κοινωνία δεν αισθάνεται ότι την αφορά, διερωτάται. «Είναι πολύ απλό. Το 1931 ο φασισμός επέβαλε στους πανεπιστημιακούς καθηγητές -1.200 εκείνη την εποχή- έναν όρκο πίστης στο καθεστώς. Μόνον 12 αρνήθηκαν και έχασαν τη δουλειά τους. Ίσως οι 1.188 που παρέμειναν να είχαν αξιοσέβαστους λόγους. Όμως οι 12 που αρνήθηκαν έσωσαν την τιμή του Πανεπιστημίου και τελικά την τιμή της χώρας.«Να γιατί πρέπει να λέμε όχι μερικές φορές», καταλήγει ο συγγραφέας, ο οποίος δηλώνει «απαισιόδοξος» και πιστεύει ότι η παρέμβασή του αυτή «δεν θα εξυπηρετήσει σε τίποτα».